________________
षोडशोः १६] भाषाटीकासमेतम् । (१५९)
क्षीणेन्दुरन्त्यगो यस्य रविणा सहितो यदि ॥ तस्य वित्तं हरेद्राजा कुजेनापि युतेक्षितेः ॥ १५॥ ___ इति भावकुतूहले भावविचारे पंचदशोऽध्यायः॥ जिसका क्षीण चंद्रमा व्ययभावमें यदि सूर्यसे युक्तभी हो तो उसके धनको राजा हरलेवमिंगलसे युक्त,दृष्ट होनेमेंभी यही फल है। इति श्रीभावकुतूहले माहीधरीभागाटीकायां भावफलाध्यायः ॥ १५ ॥
षोडशोऽध्यायः॥ अथ दशानयनाऽध्यायः।
सूर्यादिग्रहाणां विंशोत्तरीदशा । रसा आशाः शैला वसुविधुमिता भूपतिमिता १६ नवेलाः शैलेला नगपरिमिता विंशातमिताः ॥ खाविन्दावार तमसि च गुरौभानुतनये बुधे केतौ शुक्र क्रमत उदिताः पाकशरदः ॥ १॥
अब दशाविचार कहते हैं कि, सूर्यके ६, चंद्रमाके १ ०,मंगलके ७, राहुके १८, बृहस्पतिके १६, शनिके १९, बुधके १७, केतुके. ७, शुक्रके २० वर्ष नियत है दशा क्रमभी इसी क्रमसेहै ॥ १ ॥
कृत्तिकादिनिरावृत्त्या दशा विंशोत्तरी मता ॥ अष्टोत्तरी न संग्राह्या मारकार्थ विचक्षणैः ॥ २॥ कृत्तिकासे तीन आवृत्ति गिननेसे नक्षत्र दशाधिपति मिलता है जैसे कृत्तिका जन्मनक्षत्रमें सूर्यकी दशा प्रथम,रोहिणीमें चन्द्रमाकी इत्यादि । पुनः दूसरी आवृत्ति उत्तराफाल्गुनीसे, तीसरीमें उत्तरापाढसे गिनना यह विंशोत्तरी ( १२० वर्षके क्षेपककी) दशा कारक मारक विचारमें मुख्य है जाननेवालोंने इसीसे मारक कारक फल कहना अष्टोत्तरी आदिसे नहीं ॥२॥
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com