Book Title: yashovijayjinu Jivan Ane Temnu Gujarati Sahitya
Author(s): Buddhisagarsuri
Publisher: Jain Shwetambar Murtipujak Boarding
View full book text
________________
[ ૨૩ ]
હિંસાથી આત્માની નીચે દશા થાય છે અને હિંસાથી અનેક ભવમાં પાપકર્મના વિપાકે ભેગવવા પડે છે ઈત્યાદિ કહીને હિંસાથી મનુષ્યોની વૃત્તિ પાછી હઠાવીને દયાની વૃત્તિ ખીલવવાને શ્રીમદ્ ઉપાધ્યાય પિતાની ફરજ અદા કરે છે. શ્રીમદે સત્યને ઉપદેશ આપતાં કહ્યું છે કે સત્યના સમાન કોઈ ધર્મ નથી. અને અ
સત્યના સમાન કોઈ અધર્મ નથી. અસત્ય બોલવાથી વર, ખેદ અને સત્યનો ઉપદેશ. ** ***
:
અવિશ્વાસની વૃદ્ધિ થાય છે. અને જે સત્ય બોલે છે તેની મન, વાણી અને કાયા પવિત્ર થાય છે અને તેનો આત્મા પરમાત્માની પ્રાપ્તિ કરી શકે છે. સત્યથી જગતના સર્વ વ્યવહારો ચાલે છે. સત્યથી પ્રતિષ્ઠાની વૃદ્ધિ થાય છે. આર્યાવર્તના મનુષ્યો પૂર્વે સત્ય વાણું પ્રાયઃ વિશેષતઃ વદતા હતા. આર્યાવર્તની અગતિ કરનાર અસત્ય છે. અસત્ય વદનારા મનુષ્યોથી ભારત ભૂમિની અવનતિ થાય છે. ગમે તેવા સંકટોમાં પણ સત્ય વ્રતનું પાલન કરવાથી વચનની સિદ્ધિ થાય છે એમ શ્રીમદ જણાવે છે –
જે સત્યવ્રત ધરે ચિત્ત, હોયે જગમાંહે પવિત્ર, આજ હો તેહનેરે નવિ ભય, સુર વ્યંતર યક્ષથીજી; જે નવી ભાંખે અલીક, બોલે ઠાવું ઠીક,
આજ હા ટેકેરે સુવિવેકે, સુજશ તે સુખ વરેજી. ઈત્યાદિ ગાથાઓથી તેમની સત્યવાણી બોલવાની તથા મનુષ્યો સત્ય બોલે તે તરફ કેટલી બધી રૂચી હતી તે તેમનાં ઉપરનાં વાક્યોથી માલુમ પડે છે. શ્રીમદ્ ચોરીરૂપ પાપકર્મના ત્યાગ સંબંધી ઉત્તમ બોધ દે છે. અને મનુષ્યોને ચોરીના
પાપકર્મથી પાછા હઠાવવા શુભ પ્રયત્ન કરે છે. મહાત્માઓના ઉપદેશથી ચારીને નિષેધ. મનુષ્યો ચેરીકામનો ત્યાગ કરે છે, તેથી મનુષ્યોને અને રાજાને પણ
શક્તિ મળે છે. મુનિઓ ગામેગામ ફરીને ચોરી નહિ કરવાનો ઉપદેશ દે છે તેથી મૂનિઓ જગતમાં પૂજ્યતાને પાત્ર ઠરે છે. બાલ્યાવસ્થાથી ચોરી કરવાની ટેવ પડે છે અને તે ઉમર વધતાં વૃદ્ધિ પામે છે, ઉપાધ્યાયજી તતસંબંધી કહે છે કે –
ચોર તે પ્રાયે દરિદ્રી યે, ચોરીથી હો ધન ન કરે ને ટકે; ચોરને કોય ધણી નહિ, પ્રાય ભૂખ્યું હો રહે ચોરનું પેટ કે. ચેરી. ૨ જિમ જલમાંહિ નાખીઓ, તેલ આવે તો જલમાં અયગોલકે; ચોર કઠોર કરમ કરી, જાયે નરકે હો તિમ નિપટ નિટોલકે. ચેરી. ૩ નાકું પડયું વળી વિસર્યું, રહ્યું રાખ્યું હે થાપણ કરી જેહ કે;
તણ તુ સત્ર ન લીજીએ, અણદીધું હે કિહાં કોઈનું જેહ કે. ચોરી. ૪ બ્રહ્મચર્યને ઉપદેશ. માર્ચને ત્યાગ કરવા સંબંધી શ્રીમદ્ નીચે પ્રમાણે ઉપદેશ આપે છે –
चतुर्थ अब्रह्मचर्य पापस्थानक सजाय. પાપાનક ચોથું વજીએ, દુર્ગતિ મૂલ અખંભ; જગ સવિ મુજે છે એહમાં, છડે તેહ અચંભ. પાપ. ૧ રૂડું લાગેરે એ પૂરે, પરિણામે અતિ ક્રૂર; ફલ કિપાકના સારિખું, વરજે સજજન દૂર
પાપ. ૨
