Book Title: yashovijayjinu Jivan Ane Temnu Gujarati Sahitya
Author(s): Buddhisagarsuri
Publisher: Jain Shwetambar Murtipujak Boarding
View full book text
________________
પરસ્ત્રી લંપટપણાના દેપથી કેટલાક મુસલમાન બાદશાહોએ હિંદુસ્થાનમાં ઘેરયુદ્ધ કરીને હજાર મનુષ્યોના પ્રાણુ લઇને દેશમાં અશાન્તિ ફેલાવીને ભારતભૂમિને અવનતિએ પહોંચાડી. સ્ત્રીઓના મોહમાં ફસાવાથી મનુષ્યો કામવાસનાને આધીન થઈને વિવેકનો ત્યાગ કરીને દુર્ગુણમાર્ગમાં ચાલે છે. ધર્મગુરૂઓ સંબંધી વિચાર કરતાં પણ જણાય છે કે જે જે ધર્મગુરૂએ બ્રહ્મચર્યથી ભ્રષ્ટ થઈને કામના તાબે થયા છે તેઓએ પિતાની અને પિતાના ધર્મની અવનતિ કરી છે. જે ધર્મગુરૂઓ કામના આધીન થઇને લલનાના દાસ બને છે, તેઓ પોતે તરી શકતા નથી અને અન્ય મનુષ્યોને પણ તારવાને શક્તિવાન બની શકતા નથી. ધર્મ ગુરૂઓ બ્રહ્મચર્યને ધારણ કરી પોતાની દેશની અને ધર્મ માર્ગની ઉન્નતિ કરી શકે છે. ગ્રહસ્થ દશોમાં વીશ વર્ષ પર્યત બ્રહ્મચર્ય પાળી શકાય એવાં ગુરૂકુળ સ્થાપન કરીને ઉછરતા બાળકોને કેળવીને બ્રહ્મચારી બનાવવા જોઈએ અને કામને તાબે કરી શકે એવા ઉપાયો યોજવામાં આવશે તો ધર્મની ઉન્નતિ થઈ શકશે. શ્રીમદ્ ક્રોધ નામના દોષને ત્યાગવામાં પણ સારો ઉપદેશ આપે છે. ક્રોધથી જ્ઞાનને
નાશ થાય છે. ક્રોધી મનુષ્યના હૃદયમાં સત્યજ્ઞાન સુરતું નથી અને કાધ ત્યાગ કરવાને
- તે ક્રોધાવેશે અનેક પ્રકારનાં પાપકર્મ કરે છે. સંયમને ઘાત કરનાર
2 દધારે અનેક પ્રકારના ઉ૫દેશ.
ક્રોધ છે. પૂર્વ કોટિ વર્ષ પર્યત સંયમ પાળ્યું હોય છે તે પણ ક્રોધથી બે ઘડીમાં તેને નાશ થાય છે. ક્રોધરૂપ અગ્નિ જેના હૃદયમાં ઉત્પન્ન થાય છે તેને પણ બાળે છે અને પ્રાયઃ અન્ય મનુષ્યના સગુણોને પણ સામગ્રી પામીને બાળે છે. ઇત્યાદિ બાબતને શ્રીમદ્ નીચેની સજજાયથી કથે છેઃ—
ક્રોધ તે બોધ નિરોધ છે, ક્રોધ તે સંયમ ઘાતીરે; ક્રોધ તે નરકનું બારણું, ક્રોધ દુરિત પક્ષપાતીરે.
પા૫. 1. પાપ સ્થાનક છડું પરિહર, મન ધરી ઉત્તમ ખંતીરે; ધ ભુજંગની ચંગુલી, એહ કહી જયવંતીરે.
પાપ. ૨. પૂરવ કોડી ચરણ ગુણે, ભાવ્યો છે આતમ જેણેરે; ધ વિવશ હતા દેય ઘડી, હારે સવિફળ તેણેરે.
પા૫. ૩. બાળે આશ્રમ આપણો, ભજનો અન્યને દાહરે; ક્રોધ કૃશાનું સમાન છે, કાલે પ્રથમ પ્રવાહેરે.
પાપ. ૪. દોષ ત્યાગવા સંબંધી આ પ્રમાણે સજાયનું ઉલ્લેખન કરીને ઉપાધ્યાયે અહં.
કારને ત્યાગ કરવા સંબંધી પણ ઉત્તમ ઉપદેશ દીધો છે. કામ, અહંકાર ત્યાગને ઉપદેશ. તામર ઢબલ, સત્તામક આદિ અહંકારના વશ થઈને મનુષ્ય
આત્માની ઉન્નતિમાં પોતાના હાથે વિદનો નાખે છે. અહંકારને જીતવો એ કંઇ સામાન્ય કાર્ય નથી. માનનો ત્યાગ સંબંધી ઉપાધ્યાયે બહુ સારો બોધ આપ્યો છે – માને રાજ્ય ખોયું લંકાનું રાવણે, નરનું માન હરે હરિ આવી ઐરાવણે, યૂલિભદ્ર શ્રતમદથી પામ્યા વિકાર એ, માને છવને આવે નરક અધિકાર એ. માને. ૪. વિનય શ્રુત તપશીલ ત્રિવર્ગ હણે સવે, માને તે જ્ઞાન ભંજક હોય ભવો ભવે, લુપક છેક વિવેક નયને માન છે, એહને છોડે તાસ ન દુખ રહે છે. માને. ૫.
