yashovijayjinu Jivan Ane Temnu Gujarati Sahitya

Author(s): Buddhisagarsuri
Publisher: Jain Shwetambar Murtipujak Boarding

Page 40

૩૫
સમુદ્રવહાણ સંવાદમાં, સમુદ્ર અને વહાણના સંવાદનું, ગુણદોષ તરીકે સારી રીતે વર્ણન કર્યું છે. વસ્તુવર્ણનશક્તિ ખરેખર ઉપાધ્યાયજીની ઉત્તમ હતી, એમ વાચકે સ્વયમેવ વિચારી શકશે. ઉપાધ્યાયજીના વખતમાં યતિના શિથીલપણુથી સંવેગી મુનિમાર્ગ, ઉત્પન્ન થવાથી તથા સ્થાનકવાસી વગેરેની ચર્ચાથી અનેક પ્રકારના ધર્મશાસ્ત્ર સંબંધી ગ્રન્થ લખવાની આ વશ્યકતા હતી તેથી તેઓએ ચરિત્ર લખવામાં પોતાનું જીવન ઘણું લંબાવ્યું નથી–શ્રીપાલ અને જબુસ્વામીના રાસથી ચરિત્ર સંબંધી પદ્યરચનામાં કવિતાશક્તિ ઘણી હતી તેને ખ્યાલ કરી શકાય છે.
શ્રીમદ ઉપાધ્યાયને અધ્યાત્મજ્ઞાનપર બહુ પ્રેમ હતો. અધ્યાત્મજ્ઞાનમાં તે બહુ ઉંડા શ્રીમદનો અધ્યાત્મ ઉતર્યા હતા. એમ તેમના બનાવેલા અધ્યામિક ગ્રન્થથી સિદ્ધ થાય જ્ઞાનમાં પ્રેમ અને છે. તેમનાં નીચેનાં વાક્યોથી તેઓ ઉત્તમ અધ્યાત્મજ્ઞાની હતા એમ તેમનું પાંડિત્ય. વાચકોને જણાશે.
આતમજ્ઞાને જેનું રે, ચિત્ત ચેકસ ઠકરાત; તેને દુ:ખ કશું નહી રે, બીજાના દીન દુઃખી જાત.-- પત્ર—૬૧
જબુરાસ. આતમજ્ઞાને મગન જે, તે સવિ પુગલનો ખેલ; ઈન્દ્રજાલ કરી લેખ, ન મલે તિહાં દેઈ મન મેલેરે.
ન, સં. ૩૮ જાણ્યો યાયો આતમા, આવરણ રહિત હોય સિદ્ધરે; આતમજ્ઞાન તે દુઃખ હરે, એહિજ શિવહેતુ પ્રસિદ્ધરે. એ. સં. ૪૦
શ્રીપાલરાસ. પત્ર. ૧૫૬ અરિહંત પદ યાતો થકે, દબ્રહ ગુણ પજજાય; ભેદ છેદ કરી આતમા, અરિહંત રૂપી થાય. વીર જીનેશ્વર ઉપદિશે, સાંભળ ચિત્ત લાઈ: આતમ ધ્યાને આતમા, રૂદ્ધિ મળે સવિ આઈ.
વીર. ૧ રૂપાતીત સ્વભાવ જે, કેવલ દંસણ નાણુરે; તે થાતાં નિજ આતમા, હાથે સિદ્ધ ગુણખાણી. ધ્યાતાં આચારજ ભલા, મહા મંત્ર શુભ ધ્યાનીરે; પંચ પ્રસ્થાને આતમા, આચરજ હેય પ્રાણીરે.
વીર. ૩ નય સજજાયે રત સદા, દ્વાદશ અંગનો ધ્યાતારે; ઉપાધ્યાય તે આતમાં, જગ બંધવ જગ ભ્રાતારે.
વીર. ૪ અપ્રમત્ત જે નિત્ય રહે, નવિ હરખે નવિ શોચેરે; સાધુ સુધા તે આતમાં, શું મુડે શું લાગેરે. સમ સંવેગાદિક ગુણ, ક્ષય ઉપશમ જે આવે; દર્શન તેહજ આતમાં, શું હાય નામ ધરાવેરે.
વીર. ૬ જ્ઞાનાવરણી જે કમ છે, ક્ષય ઉપશમ તસ થાય; તો હાય હજ આતમા, જ્ઞાન અધતા જાય.
વીર. ૭ જાણો ચારિત્ર તે આતમાં, નિજ સ્વભાવમાંહિ રમતારે. લેસ્યા શુદ્ધ અલંક, મેહ વને નવિ ભમતેરે.
વીર. ૮
વીર. ૨