Book Title: yashovijayjinu Jivan Ane Temnu Gujarati Sahitya
Author(s): Buddhisagarsuri
Publisher: Jain Shwetambar Murtipujak Boarding
View full book text
________________
ભાષાન્તર કરવામાં અવિરોધ જણાયાથી શ્રીમદે વિશાળ દષ્ટિથી આ કાર્ય કર્યું છે. દિગમ્બરાચાર્ય કૃત અષ્ટ સહસ્ત્રી નામના સંસ્કૃત ગ્રંથ ઉપર પણ ઉપાધ્યાયજીએ વિવરણ કર્યું છે અને તે કાર્ય કરીને વિશાળ દૃષ્ટિનું અનુકરણ અન્યોને કરવાનો માર્ગ ખુલ્લો કરી આપ્યો છે. અદ્યાપિપર્યન્ત દિગમ્બરોના કોઈ વિદ્વાને શ્રીમદ્ ઉપાધ્યાયની પેઠે વિશાળ દષ્ટિ ધારીને પે. તામ્બરાના કોઈ ગ્રન્થ ઉપર વિવેચન કર્યું હોય એમ જોવામાં આવતું નથી. શ્વેતામ્બર જૈન શાસ્ત્રનો પરિપુર્ણ અભ્યાસ કરીને ગીતાર્થ બનેલા સાધુઓ દેશકાળના અનુસારે જૈન શાસ્ત્રના અવિરૂદ્ધ એવા ગ્રન્થનું વિવેચન કરીને પોતાની વિદ્વતાનો ખ્યાલ અન્યને દેખાડી આપે છે. વેગ પાતંજલ સૂત્રના ચોથા પાદ ઉપર શ્રીમદ્દ થશેવિજયજીએ સંસ્કૃતમાં ટીકા કરીને વિશાળ દષ્ટિનો ખરેખરો ખ્યાલ આવ્યો છે. શ્રીમદ્ હરિભદ્રસૂરિએ બૌદ્ધોના એક ન્યાયગ્રન્થ ઉપર ટીકા કરીને બાદ્ધ ઉપર વિશાળ દષ્ટિનો દાખલે બેસાડો હતે. વેદાન્તીએના રચેલ વ્યાકરણ ન્યાય અને કાવ્યોના ગ્રન્થોપર કેટલાક જૈન સાધુઓએ સંસ્કૃત ટીકાઓ રચીને સાહિત્યને પુષ્ટિ આપી છે. દિગંબરના ગ્રન્થ ઉપર ટીકા કરનાર ઉપાધ્યાયજી પ્રાયઃ પેહેલા નંબરે છે. શ્રીમદ્દ યશોવિજયજીને પૂર્વના વિદ્વાનો ઉપર અને સમકાલીન વિદ્વાને ઉપર ઉત્તમ ગુણાનુરાગ હતો. શ્રીમદ્ હરિભદ્રસૂરિ ઉપર તેમને અત્યંત રાગ હતો, તે તેમના પ્રન્થથી સિદ્ધ થાય છે. શ્રીમાન માનવિજય ઉપાધ્યાયે બનાવેલો ધર્મ સંગ્રહ નામને ગ્રન્થ તેમણે શો હતો. શ્રી વિનયવિજયજીએ શ્રીપાલરાસ અધુરો મૂકીને સ્વર્ગગમન કર્યું તે રાસ પણ તેમણે પુરો કર્યો. શ્રીમદ્ આનન્દઘનની અષ્ટપદી બનાવીને તેમના ગુણ ગાયા. શ્રીમદ્દ હરિભદ્રસૂરિના ગ્રન્થોપર ટીકા કરી. ઇત્યાદિનું અવલોકન કરતાં તેઓ ગુણનુરાગદષ્ટિધારક હતા એમ સિદ્ધ થાય છે. અધ્યાત્મસારમાં ભગવદગીતાના કેટલાક શ્લેકેને દાખલ કરીને તેમણે ગુણાનુરાગની દષ્ટિને સિદ્ધ કરી આપી છે. તેઓએ યુવાવસ્થામાં વાદવિવાદના ગ્રન્થા રચ્યા છે, તે સંબંધી જાણવાનું કે તે વખતમાં તે જૈનોમાં એક અદ્વિતીય વિદ્વાન હતા. જૈન ધર્મના રક્ષણ માટે તેમના માથે આવી પડેલી ફરજને તેમના વિના કઈ અદા કરી શકે તેવું ન હોવાથી તેમણે પોતાની ફરજ અદા કરી છે. ધર્મનો પ્રચાર કરવાને માટે તેમની નસાનસમાં લેહી ઉછળતું હતું; તે વખતમાં એવા મહાન પુરૂષ જે ન હોત તે જૈનોને ઘણું સહન કરવું પડત. અઢારમા સૈકામાં જૈનોના સુભાગ્યે શ્રીમનો જન્મ થયો હતો. હલ જે મુનિવરો સારીરીતે આચાર પાળે છે. તેમાં શ્રીમદના રચેલા ગ્રન્થ પણ ઉપકારક છે એમ કહ્યા વિના ચાલતું નથી. જે તેમણે સત્યવિજયપન્યાસને મદદ ન કરી હોત તે પાછ. ળથી કેટલાક સિકા સુધી ઉત્તમ આચારશીલ સાધુઓ પાકી શકત નહિ. દુનિયામાં વક્તાઅગર લેખક વિદ્વાનને તે વખતના જમાનામાં ઘણું દુઃખ સહન કરવું પડે છે.
વિદ્વાનની દષ્ટિ ખરેખર ભવિષ્યના સમયને અનુમાનથી અવલોકી શકે શ્રીમની સહનશી. છે. શ્રીમદે પણ ભવિષ્યનો સમય અવલોકયો હતો. યતિયોનો જે શિથીલતા, અને ગુરૂકુળ લાચાર વૃદ્ધિ પામસે અને મમત્વપ્રતિબંધમાં યતિઓ સપડાશે તો તાંવાસ તથા આચાય. અર મૂર્તિપૂજક વર્ગને ઘણી હાનિ પહોંચશે એ મનમાં વિચાર ની આજ્ઞામાં વર્તવું કરીને શિથીલાચારનું ખંડન કરવા માંડયું અને શિથિલ યતિઓનું ખંડન
કર્યું તેથી ધણા યતિઓની લાગણી દુઃખાઈ. તે યતિઓએ આચાર્યને કહ્યું શિથીલાચારી યતિઓએ ઉપાધ્યાયને હલકા પાડવા વિરૂદ્ધતા દર્શાવી આચાર્યનું ચિત્ત પણ ફેરવ્યું
