Book Title: yashovijayjinu Jivan Ane Temnu Gujarati Sahitya
Author(s): Buddhisagarsuri
Publisher: Jain Shwetambar Murtipujak Boarding
View full book text
________________
[ ર૬ ] કપટ યારે હા કપટ અર્થાત માયાના ત્યાગ સંબંધી શ્રીમદ્દ સારો બોધ આપે છે તે
પૈકી બેડી ગાથાઓ નીચે લખવામાં આવે છે?— પાપસ્થાનક કહ્યું આઠમું, સુણે સન્તાજી, છેડે માયા મૂલ, ગુણવંતાજી. કષ્ટ કરે વ્રત આદરે, સુણે સન્તાજી, માયાએ તે પ્રતિકૂળ, ગુણવંતાજી. નગન વાસ ઉપાસીયા, સુણે સન્તાજી, શીથ લીએ કૃશ અન્ન, ગુણવંતાજી. ગર્ભ અનંતા પામશે, સુણો સન્નાજી; જે છે માયા મન્ન, ગુણવંતાજી. કેશ લોચ મલ ધારણા, સુણો સંતા; ભૂમી શયા વ્રત યાગ, ગુણવંતાજી. સુકર સકલ છે સાધુને, સુણો સન્તાજી;
દુષ્કર માયા ત્યાગ, ગુણવંતાજી. કપટ યા માયાથી મનુષ્યો ઉચ્ચ કોટી પર આવી શકતા નથી. તપ, જપ, પ્રભુભજન, વગેરે કરવામાં આવે તે પણ જેના હૃદયમાં કપટ છે તેનું કલ્યાણ થઈ શકતું નથી. ગ્રહ વા ત્યાગીઓને કપટને ત્યાગ કરવો દુર્લભ છે. અનેક પ્રકારની સ્વાર્થી આશાઓને તાબે થઈ મનુષ્ય કપટ કરે છે, પણ તેથી તેઓ અજ્ઞાનરૂપ અંધકારમાં પ્રવેશ કરે છે. ઉત્તમ મનુષ્ય મહાન લાભને માટે પણ કપટ કરતા નથી, જેના હૃદયમાં કપટ છે તેનાથી પરમાત્મા દૂર હોય છે. કપટી મનુષ્ય ખરેખર વિશ્વાસ ઘાત કરે છે, અને ૫માણિકતારૂપે કલ્પવૃક્ષને મૂળમાંથી છેદી નાખે છે. પૂર્વે આર્યાવર્તમાં સરલ મનુષ્યો ઘણા હતા. તેથી દેવભૂમીની પેઠે આયાવર્તની સર્વત્ર કીર્તિ પ્રસરી હતી. “ખાડો ખોદે તે પડે” તેની પેઠે કપટી મનુષ્ય અને પિતાને નાશ પિતાના હાથે કરે છે. ખારી ભૂમિમાં જેમ વનસ્પતિ ઉગી નીકળતી નથી તેમ કપટીના હૃદયમાં ધર્મબીજ પણ ઉગી નીકળતું નથી. કપટના પ્રપંચને નાશ કરીને મનુષ્યોને સરલ બનાવવા ઉપાધ્યાયજીએ શુભેપદેશ દીધો છે તેની કિસ્મત ઉત્તમ વાચકે સ્વયમેવ કરી લેશે.
લોભ અને રાગને માટે પણ શ્રીમદે ઉત્તમ આશયથી સજજાઓ લખી છે. દેશ દોષને નાશ કરવા માટે ઉપાધ્યાયજીના હૃદયમાં જે પ્રવાહ વહ્યા છે તે નીચે લખવામાં આવે છે. દ્વેષ ત્યાગને ઉપદેશ. શ્રેષ પથાન द्वेष न धरिये लालन द्वेष न धरिये, द्वेष तज्वाथी लालन शिवसुख वरिये लालन. शिवा। पापस्थानक ए अग्यारमुं कूडं, द्वेष रहित होय चित्तसवि रुडुं. चित्त ॥ १॥
ચરકરણ ગુણ બની ચિત્રકાલી, દેષ ધમે હોય તે સવીકાલી. લાલન. હે. ૨ દેષ બેતાલીશ શુધ આહારી, ધૂમ્ર દેણે હોય પ્રબલ વિકારી.
લાલને. પ્ર. ૩ ઉગ્ર વિહારને તપ જપ કિરિયા, કરતાં દેષ તે ભવમાંહિ ફરિયા. લીલન. ભ. ૪ પગનું અંગ અષ છે પહેલું, સાધન સવિ લહે તેહથી વહેલું. લાલન. તે. ૫ નિર્ગુણને ગુણવંત ન જાણે, ગુણવંતને ગુણ દેશમાં તાણે.
લાલન. દે. ૬
છે
૮ જ
-
