________________
હવે પ્રારંભમાં ધર્મનું સ્વરૂપ કહે છે.
ધર્મ સુખરૂપી લતાઓને ઉદ્ઘસાયમાન કરનાર છે, ધર્મ સંપત્તિરૂપી વૃક્ષોને મેઘસમાન છે, ધર્મ યકારી છે, ધરા (પૃથ્વી) ને આધારભૂત છે અને ધર્મ સ્વર્ગ તેમજ મોક્ષને આપવાવાળો છે; તેથી પ્રાણીઓએ નિરંતર સુખને આપવાવાળો એ ધર્મ અવશ્ય સેવન કરવા યોગ્ય છે. તે ધર્મ દાન, શીલ, તપ ને ભાવ-એમ ચાર પ્રકાર છે, તેમાં પણ તીર્થકરે પ્રથમ દાનધર્મ કહે છે કે જે ધર્મના આરાધનથી ગૃહસ્ટ , મનુષ્ય જન્મ સફળ થાય છે. ભાવપૂર્વક સત્પાત્ર પ્રત્યે આપેલું આહારાદિકનું દાન આ ભવમાં સંપત્તિને આપનારું અને પરભવમાં સર્વ પ્રકારની વિપત્તિને નાશ કરનારું થાય છે કે જેવી રીતે મધ્યાન્હ વિશાળ ભક્તિપૂર્વક સાધુને આપેલું અન્નદાન મિત્ર અને સ્ત્રી સહિત સુમિત્રકુમારને મહાફળનું આપનાર થયેલ છે.
તે સુમિત્રકુમારનું ચરિત્ર હવે કર્તા કહે છે –
આ પૃથ્વીતળ ઉપર જંબૂવૃક્ષરૂપ મયુરછત્રથી મંડિત જંબૂ નામને સર્વદ્વીપના મધ્યમાં સુશોભિત દ્વીપ છે. બાકીના સર્વે દ્વીપ અને સમુદ્રો, પોતાના ગુણો વડે જબૂદ્વીપે જાણે જીતી લીધા ન હોય તેમ તેની ફરતા ચારે દિશાએ સેવાને માટે આવેલા સીમાડાના રાજાઓની જેમ ફરી વળેલા છે. તેના લક્ષણને કોણ જાણી શકે કે જે જંબુદ્વીપ લાખ જનના વિસ્તારવાળે અને સાત વર્ષ ક્ષેત્ર)વાળો હોવા છતાં પણ છ વર્ષધરવાળો છે એમ પંડિતે કહે છે. અર્થાત્ તે જબૂદ્વીપમાં સાત ક્ષેત્રે છે ને છે તેની મધ્યમધ્યમાં રહેલા પર્વતે વર્ષધરે) છે. તે દ્વીપમાં દક્ષિણ બાજુએ પ્રથમ ભરત નામનું ક્ષેત્ર અનંત ગુણાના સ્થાનરૂપ છે કે જ્યાં સત્પાત્રરૂપ શુદ્ધભૂમિમાં વાવેલું
