Siddh Hemchandra Vyakaranam Part 02

Author(s): Darshanratnavijay, Vimalratnavijay
Publisher: Jain Shravika Sangh

Page 446

( ४३६ )
इच्छति । 'क्षेपेऽपि० ।५।४।१२। इत्यादावपि परत्वादयं विकल्प:-अपि संयतः सन्नकल्प्यं सेवितुमिच्छेत्, अपि संयतः सन्नकल्प्यं सेवितुमिच्छति, धिग् गर्हामहे । भूतभविष्यतोरभावात् सत्यपि सप्तमीनिमित्ते सत्यपि च क्रियातिपतने क्रियातिपत्तिर्न भवति ॥२४॥
वय॑ति हेतुफले ।।४।२५॥ हेतुभूते फलभूते च वय॑त्यर्थे वर्तमानात्सप्तमी वा स्यात् । यदिगुरु नुपासीत शास्त्रान्तं गच्छेत् । यदि गुरूनुपासिष्यते शास्त्रान्तं सङ्गमिष्यते । वय॑तीति किम् । दक्षिणेन चेद्याति न शकटं पर्याभवति ॥२५॥ वय॑ति०-। हेतु:-कारणम् फलं-कार्यम् । यदि गुरूनुपासीत शास्त्रान्तं गच्छ दिति-उपपूर्वात् 'आसिक उपवेशने' इत्यतोऽनेन सप्तम्यामुपासीतेति, 'गम्लगती' अतोऽनेन सप्तम्यां गमिष०।४।२।१०६। इति मस्य छ, द्वित्वे, पूर्वस्य चे ज-गच्छेदिति । अस्य वैकल्पिकत्वात् पक्षे भविष्यति भविष्यन्तीत्याह-यदि गुरूनुपासिष्यते शास्त्रान्त गमिष्यतीति-गमोऽनुस्वारेत्त्वेऽपि 'गमोऽनात्मने' ।४।४।५१। इतीटि-गमिष्यति । अत्र गुरूपासनं हेतुः, शास्त्रान्तगमनं फलम् । अत्रापि सप्तमीनिमित्तमस्तीति भविष्यति क्रियातिपतले क्रियातिपत्ति:- दक्षिणेन चेदयास्यन्न शकटं पर्याभविष्यत् ॥२५॥
-
कामोक्तावकच्चिति ।।४।२६।
इच्छाप्रवेदनगम्ये सप्तमी स्यात्, न तु कच्चित्प्रयोगे। कामो मे भुजीत भवान् । अकच्चिदीति किम् । कच्चिज्जीवति मे माता ॥२६॥ कामोक्ता०-। सर्वविभक्त्यपवादोऽयम् । कामो मे भुञ्जीत भवानितिभवानिति-'भुजंप पालनाभ्यवहारयोः' 'भुनजोऽत्राणे०' ।३।३।३७। इत्या