________________
પૂજ્ય શ્રીમોટા સખ્ય જામેલું. એ સમયે બહારવટિયા, લૂંટારાની બૂમ એ પ્રદેશમાં ખૂબ જ હતી અને તેથી જ પછાત કોમના લોકો માટે ઘેર આવનાર મહેમાનનું નામ પોલીસચોકીએ નોધાવવું ફરજિયાત હતું. એક વખત રાત્રિના સમયે આશારામના ઓટલે સૂતેલા મહેમાનનું નામ પોલીસચોકીએ કેમ નોંધાયું નથી એવી પોલીસ જમાદારની પૂછતાછના જવાબમાં આશારામે કહ્યું કે
એવી ખબર તો કોળી વાઘરીને આપવાની હોય. જમાદાર આ જવાબથી ઊકળી ઊઠ્યો અને આશારામને ગડદાપાટુનો માર મારી પોલીસચોકીએ લીધા. નાનકડો ચુનીલાલ આ દશ્યનો સાક્ષી બન્યો. તેના દિલને ચોટ વાગી, ગભરાઈ ગયેલા ચુનીલાલને શું કરવું તેની સમજ ના પડી. પણ તરત જ તેમને સૂછ્યું. મા નાગરવાડામાં જેનું કામ કરતી અને પોતાના કુટુંબ પ્રત્યે સહાનુભૂતિ ધરાવતા રાવસાહેબ મનુભાઈને ત્યાં દોડી જઈ રડતાં રડતાં પિતા પર વીતેલી વાત કહી સંભળાવી. રાવસાહેબે તુરત જ થાણા પર જઈ તપાસ કરી ફોજદારને બોલાવી કેસ કરવાની ધમકી આપી. આશારામ છૂટ્યા. પરંતુ એ જ ક્ષણથી ચુનિયાને મનમાં વસી ગયું કે હડધૂત અને અપમાનિત ગરીબો તરીકે ઉપેક્ષા ન ભોગવવી હોય અને સૌ આપણને સલામ ભરતા થાય, નમતા આવે એવું કરવું હોય તો “મોટા' થવું જ જોઈએ, અને મોટા થવા ભણવું પણ જોઈએ.
ઘરમાં અસહ્ય ગરીબી, તેમાં ભણવાની વાત કેમ કરાય ? છતાં મનથી નિશ્ચય કરેલો. ઈ. સ. ૧૯૧૨માં કાલોલમાં એંગ્લો વર્નાક્યુલર મિડલ સ્કૂલમાં હેડમાસ્તરે બાળક ચુનિયાનું હીર પારખ્યું. તેને ફકત દોઢ વર્ષમાં ચાર ધોરણનો અભ્યાસ કરાવ્યો.
