Rushabh Panchashika

Author(s): Dhanpal Mahakavi, Hiralal R Kapadia
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund

Page 271

૨૩૦
૬ (i)=કેમ. મંત્ત (માંસ)=માંસ.
જીદ્દ (જીય)=લોલુપ, લોભી, લાલચુ. મંલત્યુદ્ધ= માંસના લોભી અર્થાત્ ગૃધ્ર, ગીધ. ચળ (રનિ)=રાત્રિ, નિશા.
લર (ચર)=ચર, ચરનાર.
પરિચ (પરિશત)=(૧) વ્યાસ; (ર) વીંટળાયેલ, મંસહ (માંસ)=માંસલ, પુષ્ટ. ૩૬ (અઁ)=ઉચ્ચ, ઊંચા.
રય (રજ્ઞસ્)=રજ, પુષ્પ-પરાગ. ચ (ર૧)=દાંત.
ળિય૬ (નિર)=સમૂહ.
શ્રીવીસ્તુતિ શબ્દાર્થ
સમૂહથી વીંટળાયેલ; (૩) પુષ્ટ અને ઉચ્ચ એવા રજ-સમૂહથી ન્યાસ.
પુંસરીr ('પુ૩રીદ)=(૧) વાઘ; (૨) શ્વેત કમળ, પદ્મ, frotid (શ્રેણિ)=શ્રેણિ, પંક્તિ. કુંsરીńisોલ્ડિં=(૧) વાઘોની શ્રેણિને; (૨) કમળની
શ્રેણિને
વારિત્ર (વારિત)=નિવારણ કરેલ.
અલર્ (સતી)=ક્રૂર. પરિrg (વરિત્રx)=પરિગ્રહ.
મંસદ્ધદ્ધળિ પરિશચં=(૧) માંસના લાલચુ નિ| વુઝત્તિ (રોષિ)=તું કરે છે. શાચરથી વ્યાસ; (૨) માંસ-લોલુપ દાંતોવાળાના ઘઢળાં (ચરાનાં)=ચરણોના, પગોના.
--પદ્યમાં શ્રેણિવાચક શબ્દ તરીકે ‘રિંછોલિ’ છે.
[ શ્રીધનપાણ
વારિઙ્ગાન્તરિ !=નિવારણ કર્યો છે કર (જીવો)ના પરિગ્રહનો જેણે એવો! પરિાદે (પરિપ્રä)=પરિગ્રહને.
પાર્થ
વિ−હે ક્રૂર (વા)ના પરિગ્રહના વારક! તું (આવે) છતાં કેમ તારાં ચરણેા (મૂકવાને માટે) ગૃધ્ર નિશાચરથી [અથવા માંસલુબ્ધ દાંતવાળા (પ્રાણીઓ)ના સમૂહથી] વ્યાપ્ત એવા વાધાની શ્રેણિના પરિગ્રહ કરે છે?’’
પરિ—હૈ પરિગ્રહના પ્રતિષેધક! તું તારાં ચરણા (મૂકવા) માટે પુષ્ટ અને ઉચ્ચ એવાં પુષ્પ-પરાગથી વ્યાપ્ત પદ્મોની પંક્તિને પરિગ્રહ કરે છે (તે વ્યાજબી છે).”—૨૦ સ્પષ્ટીકરણ
રિાલી શબ્દ—
પંડિતજી તો આનો અર્થ રીંછની ઓળી-શ્રેણિ કરે છે. તે લા॰ ક્રૂ તરફથી છપાયેલ સમ્યક્ત્વસસતિની ટીકાના ૧૮૮મા પત્રમાંના નિમ્ન-લિખિત—
"ता तं किं मुणिवसहा अनंतभवभमणभीरुणो धणियं । તેાંત નાયતત્તા અરિદ્રોહિહિન્દર ॥ ૩૬ ”
૧ સરખાવો તેમ અનેકાર્થ૦ (કા॰ ૪, શ્લો૦ ૧૩૯૨ )નો નિશ્ન—લિખિત પાઃ— "पुण्डरीकं सिताम्बुजे । सितच्छत्रे भेषजे च पुण्डरीकोऽग्निदिग्गजे."