Rushabh Panchashika

Author(s): Dhanpal Mahakavi, Hiralal R Kapadia
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund

Page 300

વિરચિતા 1.
श्रीवीरस्तुतिः
શબ્દાર્થ રથ (ત)=નાશ કરેલ.
(નિશાંતનામનri=(૧) સર્વદા સ્કુરાયમાણ vસૂદ (રિન)=સૂર્ય.
છે નભમણિ (સૂર્ય)ના સમૂહ જેમને વિષે એવા ઉદ (સૂ)=વિદ્મ.
(૨) નિત્ય દીપતા છે નખરૂપ મણિગણ જેમને પશૂ (ભૂપ)=મળસકે.
| વિષે એવા; (૩) સર્વદા કુરતા સૂર્યના કણ(રૂપ). રુપશૂદાઇ=(૧) નાશ કર્યો છે. સૂર્યને જેમણે સંતાવા (જનતામ્ય)=(૧) તપનારાં; (૨) ત
પાવનારાં. એવા (૨) નાશ કર્યો છે વિન્નોનો જેમણે એવા
સંત (સાત)=શમી ગયેલ. (૩) નષ્ટ કર્યું છે-મટાડ્યું છે મળસ જેમણે એવા.
લવા (માટુ) આપત્તિ, કષ્ટ. નમો નમઃ) નમસ્કાર.
સંતાવાળ=શમી ગઈ છે આપત્તિઓ જેમનાંથી સુદ (તવ)તારા.
એવા. નિ (નિચ)=હમેશાં, સદા.
(ગન)=માનવ. કુરત ( ) કુરાયમાણ.
પથખિન્ના (પ્રાર્થની) પ્રાર્થના કરવા લાયક. ન (નમ)=ગગન.
છાયા (છાયા)-(૧) છાયા, છાંયડો; (૨) કાન્તિ, શોભા. ના (નવ)=નખ.
સાથળછાયા=(૧) માનવોને પ્રાર્થવા લાયક મલિ (મળ)=મણિ, રત.
છે છાયા જેમની એવા; (૨) માનવોને પ્રાર્થનીય જ ()=સમૂહ,
છે શોભા જેમની એવા. નr ()=કણ, લવ.
પાળ (વાગ્યઃ)=ચરણને, પગેને.
પદ્યાર્થ વિક–જેમણે સૂર્યને સંહાર કર્યો છે એવાં (છતાં) સર્વદા રાયમાણ સૂર્યના સમુદાયવાળાં, તેમજ વળી સંતાપક (છતાં) માનને પ્રાર્થના કરવા ગ્ય છાયાવાળાં એવાં તારાં ચરણને નમસ્કાર છે.”
પરિ–જેમણે વિશ્વને વિનાશ કયો છે એવાં, વળી નિત્ય દીપતા નખરૂપ મણિ– ગણથી યુક્ત તથા વળી આપત્તિઓને અંત આણનારા તેમજ જેમની શભા મનુષ્યને પ્રાર્થન નીય છે એવાં તારાં ચરણેને પ્રણામ હેજે.-૨૮
સ્પષ્ટીકરણ અન્યપક્ષીય અર્થ—
પંડિતજી સૂચવે છે તેમ આ સમગ્ર પદ્યાર્થ સૂર્યનાં કિરણોને ઉદ્દેશીને પણ ઘટાવી શકાય છે. જેમકે, મળસકાને મટાડનાર, કુરાયમાણ નમણિના કણરૂપ તથા તપનારાં તેમજ મનુOોને પ્રાર્થવા યોગ્ય કાંતિવાળાં એવાં સૂર્યનાં કિરણોને વન્દન
इअ सयलसिरिनिबंधण ! पालय ! पञ्चल ! तिलोअलोअस्स । भव मज्झ सया मज्झत्थ! गोअरे संथुइगिराणं ॥ ३० ॥