Rudhi Prayog Kosh

Author(s): Bhogilal Bhikhabhai Gandhi
Publisher: Gujarat Varnacular Society

Page 284

મન ચાટવું. ]
તે ખરે
વાય પાતાના મનમાં જે હોય ખરૂં સંપૂર્ણ રીતે કહી દેવું. કાંઈ ગાંડ ગડફો કે કપટ ન રાખતાં ખુલ્લે ખુલ્લું કહી દેવુ. જીવ ચેાખ્ખા હાવા’ એટલે દાનત પાક ઢાવી. એથી ઉલટું ‘મન મેલું રાખવુ.’ મન ચાંટવુ,દિલ લાગવુ; મેહમાં પડવુ. મન નીચુ થવુ, નીચ વૃત્તિનું થવું. મન માનવું, જીવ ખુશી થવા; સતષ થવા; ઇચ્છા પૂરી પડવી.
(
અહાર નિસર્યા વળી અહિલેાચન, હા મુનિ નથી માનતું મારૂં મન.
અભિમન્યુઆખ્યાન.
મન મારવુ, મન વશ રાખવુ, વૃત્તિએ અકુશમાં રાખવી, ઇંદ્રિયાને યોગ્ય રાખવી, અથવા તે મ્હેકી ન જાય એમ
હદમાં
કરવું.
* લલનાએ છે હવે કદિ ન મરે છે.'
લબ્ધ કીધા મને, મારૂં
વિજય વાણી
પ્ર
મન મૂકવુ, કુડકપટ ન રાખવુ, ભેદ કે પંચ ન રાખવેા; મન ખેાલવું; પેાતાનું જે ખરૂં હોય તે બીજાને જૂદું નહિ ‘નહિં ખાલે જો મન મૂકી તેા, અમે ઉડીને જાશું. ’
બતાવવુ.
નળાખ્યાન.
મન માટુ કરવુ, ઉદાર થવું; સમદ્રષ્ટિ રાખવી; સખી–દાનશૂર થવું. મન વાળવું, સતાપે બેસવું; મનનું શાંત્વન
કરવું.
તે પાછા જડનાર નથી અને હવે તમારે કાઈ પણ રીતે ધીરજ ધારી મન વાળવુ જોઇએ.’
આ ના. ભા. ૧ લો. મન વિખરાઇ જવુ, દિલ ઉઠવું; . ગભરાવુ કંઈ સુઝ ન પડે એવી ગભરાટવાળી સ્થિ તિમાં હાવું. અન સાંકડું થવું, કર કસરી↑ થવું.
[ મન જોડે વાત કરવી,
મનથી ઉતરી જવુ, ચાહના ધટવી; પ્યાર આછા થવા; ઈચ્છા, ખુશી ન રહેવી.
k
ભોળા ભીમ જૈન ધર્મના આગ્રહી ન હાતા પણ જૈન ધર્મનેા કહેવડાવતા ખરે એ ઉપરથી તે બીજા રજપૂત રાજાઓના મનમાંથી ઉતરી ગયા હતા. ”
૨૭૮ )
નમૅગવ.
મનનું પાચુ, કુમળી છાતીનું; દિલમાં અટઅસર થાય તેવુ.
૨. બીકણ–ધીરજ–હિંમત મૂકી તેવું; નાહિંમત.
મનમાં, મનની વાત બહાર ન કાઢ
મન
વી તે.
મનનું મેલુ, કપટી, જેના મર્મ–ભેદ–પ્રપંચ જાય નહિ તેવું; જેના અંતરની કલ્પના માલમ ન પડે તેવુ.
અભિમન્યુઆખ્યાન મનના મેલ, કપટ-પેચ; પ્રપંચ; દુર્ગુણુ, મહા માસમાંરે મારા મનને કાઢયા મેલ, ગુરૂ કૃપા કરીરે, મૂકી દીધા સઘળા ફેલ !'
કવિ ખાપુ
ચાલનાર-વર્ત
મનના મેજી, મરજી માફક નાર; સ્વેચ્છાનુચારી. સનમાં ગાંઠ વાળવી, યાદ રાખવું; વિસરી ન જવાય એમ કરવું.
૨. નિશ્ચય કરવા; નક્કી કરવું; ઠરાવ કરવેશ.
મનમાં પેશી નીકળવુ, સામાના મનની તમામ વાતથી જાણીતા થવું-જાણી લેવા. વાસ્તવિક ગમે તે હા. કોઈના મનમાં પેસી નીકળાતું નથી.
ܕ
અરેબિયનનાઇટ્સ. મનમાં ચરેડા પડવા, નિરાશ થવુ. ૨. ધ્રાસકા પડવા.
મન જોડે વાત કરવી, તુલનાશકિતથી ખરા ખાટાના વિચાર કરવા; પરિણામપર ધ્યાન રાખી વિચાર કરવા.