Raghuvilasa Natakoddharah

Author(s): Ramchandra Mahakavi,
Publisher: Bharatiya Vidya Bhavan

Page 41

२४
रघुविलास - नाटकोद्धारः - पञ्चमोऽङ्कः । (पुनः सवितर्कम् )
श्लाघ्यः सैव, यदर्थमेवमनिशं सीता परिक्लाम्यति, क्रूरस्य प्रणयादमुष्य खलु सा नास्मभ्यमुत्ताम्यति । व्यारोहत्परितोष- रोषविकसद्रोमाञ्चसान्द्रीभवद्
दोष्णां पश्य वनेचरः कथमभूद् वन्द्यश्च निन्द्यश्च नः १ ॥ १९ ॥ बिभीषणः - ( रावणं प्रति )
डिम्भत्वं वनचारिणोः खरकुलात् प्रत्येति कोऽन्यस्तयो
वली यं विनयं व्यधत्त समरे तत्राब्धयः साक्षिणः । पाय मौलिकिरीटकुट्टनमहं देवः स्वयं दृष्टवान्,
भ्रातः ! शान्तिमुपैहि सान्त्वय नय-स्थामोदुरौ तौ नरौ ॥ २० ॥ रावणः - ( सखेदमिव )
व्याधूतस्फटिकाद्रिसन्धिनिलयानासूत्रयद्भिः पृथून,
प्रीतिर्या वचसामधाम विदधे स्वः खैरिणीनां हृदि । वैदेही परिरम्भणव्यसनिनो लङ्कापतेः साम्प्रतं,
दोस्तम्भाः शबरेऽपि पश्य दधते ते स्थामदुःस्थां स्थितिम् ॥ २१ ॥ कल्पान्तताण्डविततापकलापचण्ड
मार्त्तण्डमण्डल विडम्बि विलम्बि चक्रम् |
दोष्ण्यत्र यावदमरीकचरीकृतान्ते
तावत् स पक्कणचरः शबरस्तपस्वी ॥ २२ ॥ ( नेपथ्ये ) धृत्वा करे दशमुखं सविमानराजं क्रीडाशकुन्तमिव पञ्जर भाजमाजी । बभ्राम यो जलधिकूलवनस्थलीषु
तस्याहमेष तनयो ननु चन्द्रराशिः ॥ २३ ॥ ( प्रविश्य चन्द्रराशिः रावणं प्रणमति । )
रावणः - ( साक्षेपम् ) अरे बैलीमुख ! किमर्थं लङ्कामधिगतवानसि ? | [ चन्द्रराशि:- ] इदमादिशन्ति रामभद्रपादाः ।
रावणः - ( चन्द्रहासं परामृश्य सखेदम् )
कोsप्यस्ति काननचरः, स च रावणाय क्रुद्धः समादिशति दूतमुखेन कृत्यम् । श्रीचन्द्रहास ! मुषितेन्द्रवधूविलास ! दृष्टस्त्वया हतविरिञ्चिविचारसारः ॥
१ जानाति । २ सुग्रीवभ्राता । ३ वराकः । ४ वानरः ।