Raghuvilasa Natakoddharah

Author(s): Ramchandra Mahakavi,
Publisher: Bharatiya Vidya Bhavan

Page 48

॥ अथ सप्तमोऽङ्कः ॥ (ततः प्रविशति रावणः सीता-त्रिजटे मालतीप्रभृतिकश्च परिवारः । ) रावण:दुष्कीतिर्नयलविनां निरुपमः कोऽपि स्तनाडम्बरो
लोकः शोकपरः पुरस्य कटिरि ! स्फारा नितम्बस्थली । ज्ञातेयं जनता जहाति पुरतो वाचां सुधा सा मुधा __ धर्मध्वंसकृतामधोगतिरसून धिग् मे विना जानकीम् ॥ १॥
(विमृश्य ) त्रिजटे ! क्लेशकण्टकिलेऽपि जानकीसम्पर्कपर्वणि कथङ्कारमतितरामुत्कण्ठते दशकन्धरस्य चेतः १ । त्रिजटा-'भट्टा!
सयणं विसमं हिअयं ससज्झसं संगमो विरलविरलो।
अवरु चिअ को वि रसो तह वि हु पच्छन्नसुरयस्स ॥२॥ चन्द्रराशि:-( रावणं प्रति ) देव ! विशल्याकरस्पर्शेन निःशल्यवक्षा लक्ष्मणः समजनि ।
रावणः -(साक्षेपम् ) स्थेयान् कल्पय संकथामधिवपुः कोऽयं पृथुर्वेपथुः ?
शक्तिलक्ष्मणवक्षसो निरगमन्नो रक्षसां वक्षसः। भूयासुर्जयिनश्चिरं सुरसमित्पौरोगवा बाहवो लकेन्द्रस्य पुनर्द्विषां दलयिता श्रीचन्द्रहासो मदम् ॥ ३॥
(नेपथ्ये) कृत्याकृत्यविचारसारविदुरोऽप्यामुष्मिकानैहिकान्
प्रत्यूहान् कलयन्नपि स्वचरितैर्भूना विषीदन्नपि । किश्चित् प्रेम तदाऽऽविरैस्ति गहनं सा चेन्द्रियाणां स्थितिः
काऽपि खैरचरी यतः श्लथयति न्यायस्य मुद्रां जनः ॥४॥
1) भर्तः।
शयनं विषमं हृदयं ससाध्वसं सङ्गमो विरलविरलः । अपर एव कोऽपि रसः तथापि खलु प्रच्छन्नसुरतस्य ।। २ ।।
१ ज्ञातिकर्म । २ कम्पः । ३ सन्तु । ४ देवसमराध्यक्षाः, प्रचण्डा इति तात्पर्यम् । ५ प्रकटीभवति ।