Prabuddha Jivan 2015 10

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 4

પ્રબુદ્ધ જીવન
ઑક્ટોબર, ૨૦૧૫ આ જે કાંઈ થઈ રહ્યું છે, હું જે કરી રહ્યો -
= ચલણી બન્યો છે. અજૈન મિત્રો જેન
અજ્ઞાનીને દોષ દેવાથી આપણું જ્ઞાન છું એ જો મારી સાથે બને તો મને એ "
| | મિત્રોને આ મિચ્છા મિ દુક્કડ શબ્દને આ ગમે ? જો મને ન ગમે તો એને કેમ ઝાડ 1
છ | રીતે જ સમજે છે અને ઉપયોગ કરે છે. ગમે? આ જ જાગૃતિ. મારા ઉપર મુકેલા વિશ્વાસનો હું ઘાત તો જૈન મિત્રોએ પોતાના અજૈન મિત્રોને આ સમજાવવું જોઈએ, કે નથી કરી રહ્યો ને? બસ આ એક જ માપપટ્ટી બસ છે, પછી ક્યારેય ભાઈ આખા વરસ દરમિયાન આપે મારા પ્રત્યે કોઈ દુષ્કૃત્ય કે પાપ કોઈની ક્ષમા માગવાનો અવસર નહિ આવે. નવા કર્મો બંધાશે કર્યું નથી તો અમને આ મિચ્છા મિ દુક્કડ ન કહો. આ સંવત્સરી નહિ અને કર્મ નિર્જરાનું આકાશ ખૂલી જશે!
અમારું નવું વર્ષ નથી. અમારું નવું વર્ષ પણ કારતક સુદ એકમે જ છે પરંતુ જો કોઈએ આપણી સાથે દુ:ખદ વર્તન કર્યું હોય, બધાંની જેમ જ. આપણને દુઃખ કે મુશ્કેલી પહોંચાડ્યા હોય ત્યારે અને એ પછી મિચ્છા મિ દુક્કડ ભાવના-વિચાર-આચાર એ જિનવાણી છે. આપણે શું વિચારવાનું? મનની અંદર કેટલા યુદ્ધો ખેલવાના? પશ્ચાતાપ કરવો, પોતાનાથી અન્ય પ્રત્યે થઈ ગયેલા પાપો અને અને એ યુદ્ધમાં વેરવૃત્તિનો ગુણાકાર થતો જાય એ પણ જોવાનો? દુઃખો માટે હૃદયથી માફી માગવી એ પ્રત્યેક સંસ્કારી જીવનું કર્તવ્ય છે. તો આનો તો અંત જ નથી. વેરનું શિખર વ્યક્તિને હિંસા પાસે જ જ્ઞાન આગળ વધે કે ન વધે, જો કે જ્ઞાન પોતે જ એટલું બળવાન લઈ જાય.
છે કે એ યથા સમયે પ્રગટે-પ્રકાશે અને આગળ વધવાનું જ છે. ઈશુને વધ સ્તંભ ઉપર ચઢાવ્યા ત્યારે એ એટલું જ બોલ્યા હતા, પણ “મિચ્છા મિ દુક્કડ' એ નવા વરસની શુભેચ્છા છે એવું અજ્ઞાન ભગવાન આ બધાંને માફ કરી દેજે, કારણ કે એમણે શું કર્યું, આવું આગળ વધવું તો ન જ જોઈએ, એ માટે પ્રત્યેક શ્રાવકે જાગૃત રહેલું કેમ કર્યું એની એમને ખબર જ નથી. એ અજ્ઞાની જીવો છે. જ્ઞાની જ રહ્યું. હોત તો આવું કરે? તો અજ્ઞાનીને દોષ દેવાથી આપણું જ્ઞાન જ પુનઃપુનઃ વિચારીએ કે નિમિત્તને ક્યારેય દોષ ન દઈએ. સદા અજ્ઞાનમાં પરિવર્તિત થઈ જાય છે, આ યોગ્ય છે?
સર્વદા પ્રત્યેક વાણી અને વર્તનમાં જાગૃત રહીએ તો આ ક્ષમાપના મહાત્મા ગાંધીને ગોડસેએ ગોળી મારી, ત્યારે મહાત્માજી થોડાં માગવાનો અવસર ન જ આવે. પણ શ્વાસમય હોત તો એ મહાત્મા હે રામની સાથે એવું જરૂર પ્રમાણયા ણ ભતા કહેત કે ‘રામ એને માફ કરી દેજે.'
જીવે કિં જણાઈ? આપણે પણ સત્ત્વ વાંચન વાંચીએ છીએ, તત્ત્વ શ્રવણ કરીએ “હે ભગવાન! ક્ષમાપનાથી જીવને કયા ફળની પ્રાપ્તિ થાય છીએ, સંત જીવન જોઈએ છીએ. ક્યારેક કોઈ આપણે દુભવી જાય છે?'' ત્યારે જાગૃત બની આપણે એટલો જ વિચાર કરવો જોઈએ કે આજે “હે શિષ્ય! ક્ષમાપનાથી ચિત્તની પ્રસન્નતાની પ્રાપ્તિ થાય છે. મારે બીજા થકી જે આ દુ:ખ ભોગવવાનું આવ્યું છે તે મારા પૂર્વ ચિત્તની પ્રસન્નતાની પ્રાપ્તિથી સર્વે પ્રાણભૂત જીવ અને સત્ત્વ આદિમાં કર્મ આધારિત જ છે. એ જીવનો કોઈ દોષ નથી.
મૈત્રી ભાવની ઉત્પત્તિ થાય છે અને મૈત્રી ભાવને પ્રાપ્ત કરીને આ મારા પૂર્વ કર્મને કારણે મારે એ ભોગવવાનું હતું જ, એ જ હું જીવ ભાવ વિશુદ્ધિ દ્વારા સર્વથા નિર્ભય થઈ જાય છે.' ભોગવું છું. વર્તમાનમાં આ દુ:ખ દેનાર તો નિમિત્ત છે, મારે એને
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર અધ્યયન-૨૯, ગાથા-૧૭ શો દોષ દેવો? મારે તો એનો આભાર માનવાનો કે જે આ દુ:ખ પ્રત્યેક જીવના જીવનમાં આવું પ્રભાત પ્રત્યેક પળે ઊગો એવી હું ભોગવી રહ્યો છું એથી તો મારું એક કર્મ ખપાયું એટલે મારો પ્રાર્થના. એક કર્મ ક્ષય થયો એટલે હવે હું આ પરિસ્થિતિમાં સમતા રાખું “પ્રબુદ્ધ જીવનમાં શબ્દો પીરસતી વખતે અમે સદાય જાગૃત છું. એટલે સમતાના શુભ કર્મ બાંધવાને માટે પણ આ વ્યક્તિ રહેવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે છતાં ‘તુંડે તુંડે મતિઃ ભિન્ન' એ નિમિત્ત બની છે. એટલે આ પ્રસંગથી તો મને બે લાભ થાય છે, વાસ્તવિકતાને કારણે મતભેદ થયા હોય, જે કદાચ મનદુ:ખ સુધી કર્મનિર્જરા અને શુભકર્મ બંધ. મારા માટે તો આ સૌભાગ્ય છે. પહોંચ્યા હોય, તો અમે એ સર્વે સર્વ વાચકોની ક્ષમા માગીએ છીએ.
એટલે આપણે તો કાળને વિનંતિ કરવાની કે પળે પળે મને મિચ્છા મિ દુક્કડ...! જાગૃતિ આપજે, પછી ન પશ્ચાતાપ કે ન ક્ષમાની યાચના.
| ધનવંત શાહ આ મિચ્છા મિ દુક્કડ શબ્દ પણ હવે તો “સાલ મુબારક' જેવો
dtshah1940@gmail.com
• ૧ વર્ષનું લવાજમ રૂા. ૨૦૦/-(U.S. $ 20) • ૩ વર્ષનું લવાજમ રૂા. ૫૦૦/-(U.S. $ 50) • ૫ વર્ષનું લવાજમ રૂા. ૯૦૦/-(U.S. $ 80) • ૧૦ વર્ષનું લવાજમ રૂ. ૧૮૦૦/-(U.S. $180) શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનો બૅન્ક A/c.No.બૅન્ક ઑફ ઈન્ડિયા CD A/c.No.003920100020260