________________
તા. ૧૬-૧૧-૯૧
પ્રબુદ્ધ જીવન
-
૩
૨૫૦૦
સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીની સ્થાપના થઈ ત્યારે તેમાં ગુજરાતી ભાષાના આવી હતી. ઊર્મિનવરચના ' પણ બંધ કરવાનો વિચાર ચાલતો હતો. આંખે વિભાગની સાથે લોકસાહિત્યનો વિભાગ પણ શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો, કારણ મોતિયો આવવાને કારણે તેઓ ઝાઝું વાંચી શકતા નહિ. સાંજે પાંચેક વાગે કે સૌરાષ્ટ્રનું લોકસાહિત્ય બહુ સમૃદ્ધ છે. આ વિભાગમાં જયમલભાઈએ ૧૯૭૬ તડકો આથમવા આવ્યો હોય ત્યારે તેઓ બહાર વરંડામાં ખુરશી ઢાળીને બેસતા થી ૧૯૭૮ના ગાળામાં અધ્યાપન કાર્ય કરેલું. યુનિવર્સિટીના લોકસાહિત્યના હાથમાં બિલોરી કાચ રાખીને વાંચતા એમનું વાંચન ઓછું થયું હતું, પરંતુ તે વિષયના બોર્ડના સભ્ય તરીકે પણ તેમણે ઘણાં વર્ષો સુધી ઉપયોગી સેવા અને માટેનો એમનો રસ ઓછો થયો ન હતો. છાપાં અને સામાયિકો તેઓ નિયમિત માર્ગદર્શન આપ્યાં હતાં. કોઈ કોઈ વાર સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીની સિલેકશન વાંચતા અને સાહિત્ય, રાજકારણ વગેરેના તત્કાલીન પ્રવાહોથી હંમેશા પરિચિત સમિતિમાં કે અન્ય કોઈ સમિતિમાં અમે સાથે મળતા ત્યારે એમના ઉષ્માભર્યા રહેતા. પત્રકાર તરીકેનું એમનું જીવન આ રીતે અંતિમ સમય સુધી સતત ઉદાર સ્વભાવની અને ઊંડા અધ્યયનની છાપ ચિત્ત પર અવશ્ય પડતી. તાજગીસભર રહ્યા કર્યું હતું.
એક વખત રાજકોટમાં એમના ઘરે મળવા હું ગયો હતો ત્યારે ત્યાંની છેલ્લે જયારે હું એમને કાલાવડ રોડ પરના બંગલે મળવા ગયો હતો યુનિવર્સિટીની અને સાહિત્યના જાહેરક્ષેત્રની કેટલીક વાતો નીકળી. તેમણે ત્યારે ત્યારે તેમને બહુ આનંદ થયો હતો. પરંતુ હવે તેમની ચાલવાની શક્તિ ઘણી કહ્યું હતું કે પોતે જાહેર સમિતિઓમાં અને સભાઓમાં હવે બહુ ઓછું જાય ઘટી ગઈ હતી ચાલતી વખતે લાકડીનો કે બીજા કોઈનો ટેકો લેવો પડતો. છે. એનું કારણ પોતાનો અત્યંત સંવેદનશીલ સ્વભાવ છે. કોઈક વાત નીકળે એમ છતાં એમની વાતચીતમાં પૂરેપૂરી સ્વસ્થતા જણાતી. એમની સ્મૃતિ પણ અને ચર્ચા થાય તો એ વિષય પછી પોતાના મનમાં લાંબા સમય સુધી ઘોળાયા સારી રહી હતી. તેઓ કહેતા કે હવે આખો દિવસ ઘરમાં જ રહું છું. પથારીમાં કરે છે કોઈક વખત એથી રાત્રે ઊંધ સરખી આવતી નથી. એના કરતાં ઘરે પડયાં પડયાં જે વંચાય તે વાંચુ છું અથવા કોઈની પાસે ગાવી લઉં છું. શાંતિથી બેઠાં હોઈએ અને મનગમતું વાચતાં હોઈએ તો ચિત્તની કોઈ વ્યગ્રતા સ્વ. જયમલભાઈએ અવસાનના થોડા વખત પહેલાં પ્રબુદ્ધ જીવન ઊભી થતી નથી. અને દિવસે સારી રીતે પસાર થાય છે..
માટે એક લેખ મોકલાવેલો. પરંતુ ત્યારે હું ત્રણેક મહિના માટે અમેરિકામાં 0 યુવાનવયે તેઓ ઘણું ફર્યા છે. ઘણી સભાઓનું સંચાલન કર્યું છે. ઘણા હતો. 'પ્રબુદ્ધ જીવનંમાં એ લેખ છપાય તે પહેલાં તો તેમનો સ્વર્ગવાસ થયો. કાર્યક્રમોનું આયોજન કર્યું છે અને એનો આનંદ પણ માણ્યો છે, પરંતુ ઉમર સ્વ. જયમલભાઈil સ્વર્ગવાસ થતાં રાજકોટમાં રસસભર, અનુભવસમૃદ્ધ થતાં હવે નાની નાની અણગમતી વાતોના પ્રત્યાઘાતો ઝીલવાની શક્તિ ઓછી અંગત વાતો સાંભળવાનું અને માર્ગદર્શન મેળવવાનું એક સ્થાન મેં ગુમાવ્યું થતી જાય છે. આપણા રાજકીય, સાહિત્યિક, શૈક્ષણિક જાહેર જીવનમાં છાશવારે છે. કંઈકને કંઈક ઘટનાઓ બનતી હોય છે અને ચર્ચા-વિવાદના વંટોળ ઊભા સ્વ. જયમલભાઈના આત્માને શાંતિ હો! થતા હોય છે. એનાથી અલિપ્ત રહેવામાં હવે એમને મનની વધુ શાંતિ અનુભવવા
Dરમણલાલ ચી. શાહ મળતી હતી
સહયોગ કુષ્ઠ યજ્ઞ ટ્રસ્ટમાં નોંધાયેલી વધુ રકમની યાદી . જયમલભાઈનું સ્મરણ થતાં મુ. શ્રી રતુભાઈ અદાણીનું સ્મરણ
૫૦૦૦ શ્રી મહિલાબહેન અશોકભાઈ શાહ અવ થાય ઠ કિશોરવયથી જ તેઓ બંને જીગરજાન દોસ્ત રહ્યા છે. બંને રપ૦૦ શ્રી એસ. કે. એન્ટરપ્રાઈઝ નિયમિત મળે અને એકબીજાની પ્રવૃત્તિથી સતત માહિતગાર રહે. સૌરાષ્ટ્રમાં
શ્રી સુવર્ણાબહેન જિતુભાઈ દલાલ ક્યાંય પણ કોઈ પણ પ્રકારનું સંમેલન યોજવું હોય તો જે રતુભાઈ અદાણી ' ૨૫૦૦ શ્રી શિશિરભાઈ કે. દિવાનજી અને જ્યમલ પરમારને તેની જવાબદારી સોંપવામાં આવે તો નિશ્ચિત બની ૨૫૦૦
શ્રી પ્રમિલાબહેન હિંમતભાઈ શાહ જવાય. કારણ કે આયોજનની સૂઝ અને વહીવટી દ્રષ્ટિને લીધે તેઓ બે ચાર ૨૫૦૦
શ્રી કાશ્મિરાબહેન કિરીટભાઈ વોરા દિવસનો આખો કાર્યક્રમ સાંગોપાંગ સારી રીતે પાર પાડી શકે. હું જયારે જયારે . ૨૫૦
શ્રી વાસંતીબહેન દલપતલાલ દોશી જ્યમલભાઈને મળ્યો છું ત્યારે ત્યારે મુ. શ્રી રતુભાઈ અદાણીની વાત નીકળ્યા રપ૦૦
શ્રી જયોસ્નાબહેન સેવંતીલાલ જોગાણી વગર ન રહે. જીવરાજ મહેતા ટ્રસ્ટના તેઓ મુખ્ય ટ્રસ્ટીઓ અને તેના ઉપક્રમે ૨૫૦૦
શ્રી શોભનાબહેન ધીરેન્દ્રભાઈ શાહ કરવામાં આવતી વિવિધ પ્રવૃત્તિઓની માહિતી જયમલભાઈ હંમેશાં મને આપતા. ૨૫૦૦ શ્રી નરણભાઈ અમુલખચંદ જયમલભાઈ અને રતુભાઈ બંનેને લોકસાહિત્યમાં એટલો જ રસ, પરંતુ રતુભાઈ
શ્રી મનીષાબહેન જયેશભાઈ શાહ કરતાં જયમલભાઈની લેખન પ્રવૃત્તિ વધુ રહેતી. રતુભાઈને સક્રિય રાજકારણમાં
શ્રી ભારતીબહેન અરવિંદભાઈ શાહ જેટલો રસ તેટલો જ રસ રચનાત્મક કાર્યક્રમોમાં રહ્યો છે. એમાં જયમલભાઈનો પત
શ્રી દિનલ ડાયમંડ સહયોગ પણ રહ્યો હતો. જયમલભાઈ અને રતુભાઈ એટલા માટે પ્રવાસમાં
- ૨૫૦૦
શ્રી અનિલભાઈ ત્રિભુવનદાસ ઘણીખરી વાર સાથે જ હોય. તેઓ બંનેએ ગુજરાત બહાર ભારતમાં પણ અનેક
શ્રી સંજયભાઈ ચંપકલાલ સ્થળે સાથે પરિભ્રમણ કર્યું હતું.
૨૫૦૦
શ્રી ભારતીબહેન પ્રકાશકુમાર જગાણી - 2 સ્વ. જયમલભાઈએ જીવનમાં અંતિમ વર્ષોમાં કરેલું એક મહત્ત્વનું લેખન ૨પ૦૦
શ્રી કિરીટભાઈ વોરા એન્ડ કું. કાર્ય તે ગજરાતના સંતો અને તેમનાં ધર્મ સ્થાનકોનો પરિચય કરાવવાનું છે. ૨૫૦૦ શ્રી સરલાબહેન વસંતભાઈ શાહ ' જયમલભાઈ કેટલાય ધર્મ સ્થાનકોમાં જાતે રહેલા અને ત્યાંના વાતાવરણની . ૨૫૦૦ શ્રી ગુલાબચંદ કરમચંદ શાહ સૂકમ અનુભૂતિઓ ઝીલેલી. વળી તેઓ કેટલાય નામી-અનામી સંતોનાં પ્રત્યક્ષ ૧૨ ૫૦ શ્રી દક્ષાબહેન હિતેશભાઈ શાહ
, સંપર્કમાં આવ્યા હતા અને તેમની પાસેથી પ્રેરણા મેળવી હતી. એટલે એમણે ૫૧,૨ ૫૦ કુલ રકમ પોતાનાં અધ્યયન, અવલોકન અને સ્વાનુભવને આધારે સેવા ધરમનાં ' અમરધામ' નામની એક લેખમાળા' લછાબમાં ૧૯૮૬માં ચાલુ કરેલી. લગભગ ત્રણ વર્ષ સુધી એ લેખમાળા નિયમિત ચાલી હતી. એ લેખમાળામાં | સંઘના આજીવન સભ્યનું લવાજમ રૂ. ૭૫૦/- | એમને ભાઈ શ્રી રાજુલ દવેનો સારો સહયોગ સાંપડયો હતો. અત્યંત લોકપ્રિય થયેલી એ લેખમાળા દળદાર ગ્રંથ રૂપે પ્રગટ થઈ છે, જે આપણા સંતોના
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધની શનિવાર, તા. ૧૨ -૧૦-૧૯૯૧નાં જીવન કાર્ય વિશેના સાહિત્યનો એક મહત્ત્વનો ગ્રંથ બન્યો છે.
મળેલી સામાન્ય સભામાં ઠરાવવામાં આવ્યું છે તે મુજબ સંધના. મુ. શ્રી જ્યમલભાઈ પ્લોટના પોતાના રહેઠાણેથી કાલાવડ રોડ ઉપર
આજીવન સભ્યનું લવાજમ હવેથી રૂ. ૭૫૦/- કરવામાં આવ્યું છે. પોતાના 'નવરંગ' બંગલામાં રહેવા ગયા તે પછી તેમને જયારે જયારે હું મળવા જતો ત્યારે લેખન-વાંચનની તેમની પ્રવૃત્તિની વાતો થતી. હવે તેમાં થોડી મંદતા
મંત્રીઓ
૨૫૦૦ ૨૫૦૦
૨૫૦૦
