________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેજુબે વગેરે વૃક્ષોથી છવાયેલી છે. એ વૃક્ષો સડસડાટ વાતા સમીરથી ડોલતાં હતાં, જાણે હસતાં હસતાં અમારું સ્વાગત કરતાં ન હોય ! પવનની શીત લહરીથી શીતળ બનેલો માર્ગ અમને ભારતની ગરમ આબોહવામાંથી મુક્ત થવાનો આનંદ પીરસતો હતો. વચ્ચે વચ્ચે પસાર થઈ જતા પવનના સૂસવાટા અને વરસાદના છાંટા અમારા મનને પ્રફુલ્લિત કરી જતા હતા. હિમસરોવરમાંથી નીકળીને ભેખડો વચ્ચે દોડતી ત્રિશલી નદીને કિનારે અમારી ગાડી પણ ‘ત્રિશલી'ની જેમ વહે જતી હતી! એ ગાડી ઊંચી પહાડીઓ ચઢે ત્યારે અમારો જીવ મોંઢામાં છેક ઊંચે આવેલા તાળવે ચોંટી જતો ઢોળાવ પરથી નીચે સરકે ત્યારે અમારા પેટમાં શીતળ શેરડા પડી જતા ! ઘેઘૂર વનરાજી અને ઘટાટોપ વાદળો રાત્રિના અંધકારની આભાને ચાર ચાંદ લગાવતાં ! રાત્રિના આઠ વાગે તો આખુંય નેપાળી નભ, અમારા રસ્તાને અજવાળવા, સમસ્ત તારામંડળને લઈને છેક ધરતી ઊંચાં ગિરિશ્ચંગો પર આવેલી રાવટીઓમાં ટમટમતા વીજળીના ગોળાં, જાણે ગગન ગોખને અજવાળતા હોય તેમ દીસતું હતું ! કુદરતના સૌંદર્યને પીને સંતૃત થયેલાં અમોને રાત્રે નવ વાગ્યે પોખરાએ પોંખી લીધાં ત્યારે, વરસાદનાં ઝાપટાં અને પવનના સૂસવાટા થાકેલાં માણસોની જેમ રાત્રિની મીઠી નીંદ માણવાની તૈયારી કરી રહ્યાં હતાં ! અમે રાત્રે ૯-૩૦ કલાકે પોખરાના એરોડ્રામ પાસે આવેલા શ્રીકૃષ્ણ પ્રણામી મંદિરમાં ઊની. ઊની ખીચડી-કઢી આરોગીને થાકેલાં ભૂલકાંની જેમ ઘસઘસાટ ઊંઘી ગયાં !
- “પોખરા” જગતભરના સહેલાણીઓનું આકર્ષક ધામ છે. અહીં કુદરતી કરામતનો માણસે સરસ ઉપયોગ કર્યો છે. પોખરાના “રત્નચોકથી બે કિ.મી.ના અંતરે કુદરતે કંડારેલી ભવ્ય ગુફામાં ગુણેશ્વર મહાદેવનું સ્થાપન કરીને માનવે કુદરતી સૌંદર્યને ધાર્મિક ભાવનાથી મઢી લીધું છે. તેથી અનેક સહેલાણીઓ મનભરીને આ ગુફાનાં દર્શન કરે છે. એ ગુફાથી લગભગ એકાદ કિ.મી.ને અંતરે ડેવિલ્સ ફોલ્સ' આવેલો છે. ઊંચી પહાડી પરથી પડતા પાણીના વિપુલ જથ્થાને લીધે અહીં સુંદર ગુફા પણ બની છે. લીલોતરીની લીલીછમ ઝાઝમ પર સર્પાકારે સરકતો પાણીનો એ પ્રવાહ ધરા ઉર પર રમણ કરતો કરતો છેક નીચાણના બાગે ઠલવાય ત્યારે, તેને સૌંદર્ય શબ્દાતીત બની જાય છે! પોખરામાં પ્રચલિત દંતકથા પ્રમાણે એ સ્થળ ડેવિસ નામની કોઈક વ્યક્તિનો ભોગ લેવાયો હશે, તેથી તે સ્થળ ડેવિલ્સ ફોલ્સ' તરીકે ઓળખાય છે.
અહીંથી લગભગ ૧૦ કિ.મી.ના અંતરે “મહેન્દ્રગુફા' નામે પ્રસિદ્ધ બૌદ્ધ ગુફા આવેલી છે. મૌર્ય સમ્રાટ અશોકના પુત્ર મહેન્દ્રના નામ પરથી આ ગુફાને “મહેન્દ્ર ગુફા' તરીકે ઓળખાય છે. લોકવાયકા પ્રમાણે એ ગુફા ખૂબ લાંબી હોવાથી તેનું માપ લેવા ગયેલાઓ પાછા આવી શક્યા નથી! અને એકાદ કિ.મી. સુધી એ ગુફામાં ગયાં, પરંતુ લાઇટની સુવિધાને અભાવે અમે એથી આગળ જઈ શક્યાં ન હતાં.
પોખરામાં સહેલાણીઓનું અનોખું આકર્ષણ-કેન્દ્ર ફીવા લેઇક' છે. ખૂબ જ ઊંડાઈ ધરાવતું આ વિશાળ સરોવર પાંચ કિ.મી.ના વિસ્તારમાં પથરાયેલું છે. એ સરોવરમાં સહેલાણીઓ માટે નૌકાવિહારની સુંદર સુવિધા છે. દેશવિદેશોના સંખ્યાબંધ સહેલાણીઓ અહીં બોટીંગની મઝા માણવા આવે છે, અને આખો દિવસ સ્વતંત્ર રીતે બોટીંગની મઝા માણે છે. અમે પણ બોટીંગની મઝા માણતા માણતા સરોવરની મધ્યમાં આવેલા ટાપુ પર શોભતા વરાહી માતાના મંદિર ગયાં હતાં. સરોવરની આસપાસની ઊંચી ટેકરીઓ બરફથી રૂપેરી બનીને શોભતી હતી. એ પ્રાકૃતિક સૌંદર્યને કલાત્મક રીતે કેમેરામાં કેદ કરતાં કિરણ ધરાતો ન હતો !
આ કુદરતી સૌંદર્યથી ભરપૂર પોખરાની વિદાય લેવી વસમી હતી ! તેમ છતાં, નિર્ધારિત કાર્યક્રમ મુજબ અમે, તા. ૨૦-૫-૯૯ના રોજ પોખરાની મનોહર સ્મૃતિને હૃદયમાં કંડારીને, પોખરાને પ્રેમ પૂર્વક પ્રણામ કરીને, અમારા યજમાન રૂદ્રપ્રસાદજી અને તેમના પરિવારના આતિથ્યને વાગોળતાં ભારે હૈયે વિદાય લીધી ત્યારે સુંદર સાથનાં હૈયાં પણ ભીનાં બની ગયાં હતાં.
- તા. ૨૫-૯૯ની સુરમ્ય સવારે અમારી ગાડી, લગભગ પહજાર કિ.મી.ની ઉંચાઈ પર આવેલા નેપાળના પહાડી પાટનગર કાઠમંડુ તરફ રવાના થઈ. પોખરા ખીણની પૂર્વે, ૧૨૫ કિ.મી. લાંબી અને ૨૪કિ.મી. પહોળી કાઠમંડુ ખીણ આવેલી છે. ત્રિશૂલી નદીના ખીણો અને ભેખડોને ઠેકતી ઠેકતી, દુર્ગમ પહાડી વટાવતી અમારી ગાડી ગજગામીની ગતિએ સરકતી હતી ! નેપાળ એટલે નદીઓ અને ઝરણાંનો દેશ! અહીં પર્વતોના ઢોળાવ પરથી સરકતાં અનેક ઝરણાં જેવાં એ લ્હાવો છે, હસી, ગંડકી, કરનાલી અને મહાકાલી જેવી મોટી નદીઓ તથા બાગમતી, કમલા, રાતી, ત્રિશૂલી
પથિક • સપ્ટેમ્બર-૧૯૯૯ • ૮
For Private and Personal Use Only
