________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેવી નાની નદીઓ નેપાળના સૌંદર્યમાં ઔર વધારો કરે છે. એ નદીઓનું ઉદ્ભવ સ્થાન હિમ સરોવરો હોવાથી તેમાં વર્ષમાં બે વાર પુર આવે છે નેપાળના મોટાભાગના રસ્તાઓ એ નદીઓના કિનારે કિનારે પથરાયેલા છે.
દુનિયાના મોટાભાગના દેશોમાં વાહન વ્યવહાર માટે જળમાર્ગ, હવાઇમાર્ગ અને જમીનમાર્ગનો ઉપોયગ થતો હોય છે, પરંતુ નેપાળ પહાડી રાય હોવાથી અહીં આંતરિક જળમાર્ગો વિકસ્યા નથી પરંતુ હવાઇમાર્ગ અને જમીનમાર્ગનો ઠીક ઠીક વિકાસ થયો છે. નેપાળમાં ઈ.સ. ૧૯૫૧માં હવાઇમથકો કાર્યરત છે. જેમાં કાઠમંડુ, પોખરા, પારંગતાર, ભરતપુર, ધનગણ વગેરે મુખ્ય છે. જયાં હવાઇ પટ્ટી ન હોય ત્યાં સ્ટોલ વિમાન કે હેલીકોપ્ટરનો ઉપયોગ કરવામાં આવે
છે.
નેપાલની જમીન-સપાટીનો ૪-૫ ભાગ, પહાડી હોવાથી અહીં ભૂમિમાર્ગ તૈયાર કરવો કઠીન અને ખર્ચાથી હોય છે. તેથી ભૂમિમાર્ગ તરીકે સડકમાર્ગ, કેડી, પગવાટ, ઘોડાવાટ, ગાડાવાટ પગદંડી વગેરે આજે પણ જીવંત છે. તરાઇ પ્રદેશમાં ૧૮૫૦ કિ.મી. કાચા અને ૧૨૦૦ કિ.મી.ના પાકા સડક માર્ગો તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. તેજ રીતે રેલવે માર્ગનો પણ વિકાસ થઈ શક્યો નથી. પરંતુ દ.નેપાલમાં ‘રક્ષૌલં’થી ‘આમલેખગંજ’ ૪૮ કિ.મી. લાંબો અને ‘જનકપુરથી જયનગર' સુધીનો ૬૨ કિ.મી. લંબાઇ ધરાવતો નેરોગેજ રેલમાર્ગ મળીને નેપાળમાં માત્ર ૧૧૦ કિ.મી. લાંબો રેલવે માર્ગ છે.
અહીં સડક માર્ગ કે રેલવે માર્ગ કરતાં બાંધકામની દૃષ્ટિએ સસ્તા પડતા તરાઇ પ્રદેશ, કાઠમંડુ અને કૈટૌડાને જોડતા કુલ ૪૭કિ.મી.ની લંબાઇ ધરાવતા બે રજ્જુ માર્ગો પણ આવેલા છે.
નેપાળના મુખ્ય ભૂમિમાર્ગો ‘ધોરીમાર્ગ' ચાર‘ભાગમાં વહેંચાયેલા છે. કાઠમંડુ અને તાઇ વિસ્તારની ભારતની સરહદ રક્ષૌલને જોડતો ૧૨૭ કિ.મી. લાંબો ‘ત્રિભુવન રાજમાર્ગ', કાઠમંડુ અને તિબેટનો જોડતો ૧૦૪ કિ.મી.. લાંબો ‘કાંઠમંડુ-કોદરી’ રાજમાર્ગ, પોખરા-તરાઇને જોડતો અને ભારતની સરહદને સ્પર્શતો ૨૦૯ કિ.મી. લાંબો ‘સિધ્ધાર્થ રાજમાર્ગ' અને મેચી નદીથી મહાનદી સુધીનો સૌથી લાંબો ૮૩૨કિ.મી.નો ‘પૂર્વ-પશ્ચિમ ધોરી માર્ગ.’
પોખરાથી નીકળેલી અમારી ગાડી ‘સિદ્ધાર્થ રાજમાર્ગ' પસાર કરીને ‘ત્રિભુવન રાજમાર્ગ' પર, ત્રિશુલી નદીને કિનારે કિનારે માત્ર ૩૦ કિ.મી.ની ગતિથી ચાલતી હતી ! કુદરતી સૌંદર્યથી ભરપુર એ રસ્તો ગાડીની મંદગતિના કંટાળાને બદલે સૌંદર્ય પાનની મધુરતાનો આનંદ આપતો હતો. રસ્તે પર્વતોના ઢાળાવ પર પગથિમાં જેવાં ખેતરોમાં મકાઇનો ઉભોપાક હિલો૨ા લેતો હતો. ગગનચુંબી, હિમાચ્છાહિત શિખરો, ઘડીકમાં વાદળોમાં છૂપાઇ જઇને સંતાકુકડી રમતાં ભાષતાં હતાં ત્યારે કિરણ, ઠેકઠેકાણે ગાડી ઉભી રાખીને એ મનભાવન દ્રશ્યોને કેમેરામાં કંડારી લેતો હતાં ! તેનું મધુર પાન કરતાં કરતાં અમે કાઠમંડુ પહોંચ્યાં. અને ગોઠાટારના શ્રી કૃષ્ણ પ્રણામી મંદિરમાં ગોઠવાયાં.
નેપાલમાં ૩% ઇસ્લામ ધર્મી, ૭.૫% બૌદ્ધ ધર્મી અને ૮૯.૫% હિંદુધર્મી લોકો વસે છે. હિંદુધર્મીઓમાં પણ પ્રણામી ધર્મનો સારો મહિમા હોવાથી નેપાળમાં ઠેકઠેકાણે પ્રણામીધર્મી મંદિરો આવેલાં છે,
કાઠમંડુમાં આકર્ષક ભૂમિ દ્રશ્યો ઉપુરાંત, બૌદ્ધ મંદિરો, પ્રસિદ્ધ પશુપતિનાથના મંદિર સહિતનાં હિંદુ મંદિરો, શ્રી કૃષ્ણ પ્રણામી મંદિરો, કલા-સ્થાપત્યનો સમૃદ્ધ વારસો ધરાવતાં પુરાણા કાષ્ઠશિલ્પથી ભરપુર ભક્તપુર, ભયમાલ, ઇમાડોલ પાટણ પુલચોક, દિલ્હી બજાર, સુપરમાર્કેટ, હોંગકોંગ માર્કેટ, ભરકુટી ભંડો, રોયલ પેલેસ, દરબાર માર્ગ વગેરે દર્શનીય સ્થળો આવેલાં છે. ગોઠાટાર મંદિરના શ્રદ્ધાળુ શ્રી શિવપ્રસાદ સંજેલે આખો દિવસ સાથે રહીને અમને એ દર્શનીય ધામોની માહિતી સભર મુલાકાત કરાવી ત્યારે અમારા મનમોરલા નાચી ઉઠ્યા હતા.
શ્રી કૃષ્ણપ્રણામી ધર્મની સ્થાપના જામનગરમાં થઈ હોવાથી, ગુજરાતન પ્રણામીઓ નેપાળનાં પ્રણામી મંદિરોમાં ખૂબજ આદર પામે છે. ગોઠાટારના પ્રણામી મંદિરમાં તા. ૨૧-૫-૯૯ના રોજ નેપાલી સુંદરસાથ સમક્ષ સવિતાગૌરીએ મધુરકંઠે પર તોલે ન આવે રોકને' ભજનનું ગાન ક્યું, અને મેં “શ્રી કૃષ્ણનામ મહિમા” વિષય પર સરળ હિન્દીમાં પ્રવચન આપ્યું. તે પછી તા. ૨૪-૫-૯૯ના રોજ અમે શ્રી દિવાકરજી સંજેલને ઘે૨ સવા૨નું દૂધ-નાસ્તો પતાવીને ઇટારિ તરફ જવા રવાના થયાં.
ઇટાદરિ, દક્ષિણ નેપાળના તરાઇ વિસ્તારમાં આવેલું સુંદર નગર છે. મેચી નદિના કિનારે કિનારે વહેતા નેપાલના ધોરીમાર્ગ પર અમારી ગાડી સડસડાટ દોડતી હતી. આ માર્ગ તરાઇનાં જંગલોમાં થઈને પસાર થતો હોવાથી
પથિક- સપ્ટેમ્બર-૧૯૯૯ + ૯
For Private and Personal Use Only
