Navkar Prabhav

Publisher: Jain Prarthana Mandir Trust

Page 4

અને અનુભવગમ્ય સ્વરૂપ છે તે સત્વર પ્રાપ્ત થાય એવી મંગલ નવકારના મહાન પ્રભાવથી સરળતાથી મળે છે. જેના કામના.
પ્રભાવથી તીર્થકરની સમૃદ્ધિ મળે તેવા પ્રભાવ આગળ કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યના સમકાલીન તો ઇંદ્ર આદિની સમૃદ્ધિનો કોઇ હિસાબ જ નથી. આચાર્ય શ્રી જયશેખરસૂરિ હતા. તેઓએ સતત તેર વર્ષ સુધી (૫) ત્રણે ભુવનમાં દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ ભાવની દૃષ્ટિએ જે નવકાર ઉપર વિષયાંતર કર્યા વગર વ્યાખ્યાનો આપ્યા હતા. કાંઇ સારી વસ્તુ કોઇને પણ મળેલી દેખાય છે, તે શાસ્ત્રોમાં તો કહ્યું છે કે સર્વકાળના અરિહંતો એક પછી એક બધો નવકારનો જ પ્રભાવ છે. અનુક્રમે વર્ણન કરવા લાગી જાય તો પણ નવકારના પ્રથમ (૬) સર્વ આપત્તિઓથી રહિત નવકારરૂપ મહાન વાહનમાં પદે રહેલા અરિહંતના અનંતા ગુણોનાં એક ગુણનું પણ જેઓ બેઠેલા છે તેઓ લીલાથી મોક્ષને પામે છે. વર્ણન પૂરું થાય નહીં. તાત્પર્ય કે નમસ્કારનો મહિમા સર્વ
જેવી રીતે નક્ષત્રમાળામાં ચંદ્રમા શ્રેષ્ઠ છે તેવી રીતે વાણીથી પણ પૂરો વર્ણવાય તેમ નથી, તો પણ શાસ્ત્રોમાં જે
સર્વ પુણ્ય સમુદાયમાં (પુણ્યસમુદાયની પ્રાપ્તિમાં) વિશેષ ગાથાઓ વડે નવકારનો મહિમા ભાવના કરવા માટે
નવકાર શ્રેષ્ઠ છે. વર્ણવ્યો છે તે અહીં સંક્ષેપમાં કહીશું. નમસ્કાર મંત્રનો મહિમા
સૂત્રોમાં પણ પુણ્યના નવ કારણોમાં નવકાર જ શ્રેષ્ઠ મનમાં વિસ્તરે અને દઢ થાય એ માટે આ રીતે ભાવના કરવી.
કારણ દર્શાવવામાં આવ્યું છે. (૧) આ પંચ નમસ્કાર સર્વ પાપોનો નાશ કરે છે અને
૨ (૯) જેવી રીતે મકાનને આગ લાગતાં માણસ
મહામૂલ્યવાન ઝવેરાત લઇને તરત નીકળી જાય છે બધા મંગલોમાં પ્રથમ મંગલ છે.
એવી રીતે મરણ સમયે ચોદ પૂર્વધરો પણ નવકાર (૨) નવકારથી શત્રુ મિત્ર થાય છે, ઝેર અમૃત થાય છે,
રત્નને ચિત્તમાં રાખી પરલોકમાં ચાલ્યા જાય છે. જંગલમાં મંગલ થાય છે, ચોરો ચોરી કરી શકતા
(૧૦) જેવી રીતે તલનો સાર તેલ છે, પુષ્પનો સાર સુગંધ નથી, જ્યોતિષની દૃષ્ટિએ ખરાબ ફળ આવતું હોય
છે અને દહીંનો માખણ છે એવી રીતે સર્વ આગમોનો તો તે સારું થઇ જાય છે. પારકાના ખરાબ મંત્રોની
સાર નવકાર છે. કોઇક જ ધન્ય જીવ તેની ઉપાસના આપણા પર અસર થતી નથી, પિશાચ વગેરે ખરાબ
કરે છે. કરવાને બદલે સહાય કરતા થઇ જાય છે. સર્પો, સિંહ, વાઘ વગેરે ઉપદ્રવ કરી શકતા નથી, આપત્તિ સંપત્તિ ૧૧
મરણ સમયે કોઇ તિર્યંચ પણ નવકાર સાંભળે તો માટે થાય છે, દુઃખ સુખ માટે થાય છે, કેદમાંથી
તેની અવશ્ય સગતિ થાય છે, તો પછી મનુષ્યની મુક્તિ મળે છે.
સગતિ થાય એમાં આશ્ચર્ય જ શું છે ? (૩) ગયા જન્મમાં પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય જેણે ઉપાર્જન કર્યું
(૧૨) જે વખતે આપણે નવકારનું ધ્યાન, સ્મરણ વગેરે છે અને ભાવિ જન્મમાં જેનું મહાન પુણ્યાનુબંધી સ્મરણ
કરતા હોઇએ અથવા નવકાર સાંભળતા હોઇએ તે કરે છે, એ ભવિષ્યમાં કદી પણ નરક કે તિર્યંચગતિમાં
વખતે આ ભાવના કરવી : (અ) ખરેખર ! મારા જતો નથી. એટલું જ નહીં, પણ ઉત્તરોત્તર ચઢિયાતી
સર્વ અંગો અમૃતથી સિંચાઇ ગયા. (બ) ખરેખર ! સારી ગતિઓ, સુખો વગેરે પામીને અંતે મોક્ષમાં થોડાક
કોઇ મહાન પુણ્યાત્માએ નિષ્કારણ બંધુ થઇને મને જ ભવમાં જાય છે.
નવકાર આપ્યો કે નવકાર સંભળાવ્યો. (ક) આ
નવકારનું સ્મરણ, શ્રવણ વગેરે ખરેખર જ મહાન (૪) ઇંદ્ર, ચક્રવર્તી, વાસુદેવ વગેરેની સમૃદ્ધિઓ તો
પુણ્ય છે, મહાન શ્રેય છે અને મહાન મંગલ છે.
(સ્વ.) પિતાશ્રી ચંપકલાલ નાગરદોસ શીહના સ્મરણાર્થે (માનગઢ-ડોંબીવલી) રાજેન્દ્ર-મીતા જ હર્ષદ-મનિષા દર શરદ-રીના શ્રી શૈલેશ-કોકીલા (મીત-રાજ એન્ટરપ્રાઇઝ) ડોંબીવલી