________________
મળ્યો બોધ સુખસાજ
અભિવ્યક્તિમાં વિવિધતા
આમ, સત્ય સનાતન છે, તે નવું ન હોઈ શકે પરંતુ જ્યારે પણ તે ઉપલબ્ધ થાય છે, પ્રત્યેક વ્યક્તિને તે નવું જ ઉપલબ્ધ થાય છે. સત્ય સદેવ છે પરંતુ જ્યારે પણ કોઈ વ્યક્તિ સત્ય સાથે સંબંધિત થાય છે ત્યારે સત્ય તેના માટે નવું થઈ જાય છે, અપૂર્વ બની જાય છે. અને પ્રત્યેક વ્યક્તિની અનુભૂતિ
જ્યારે અભિવ્યક્ત થાય છે ત્યારે તે તદ્દન નવી હોય છે, મૌલિક હોય છે. આનું કારણ એ છે કે તેના જેવી જ વ્યક્તિ સંસારમાં બીજી થઈ નથી. વળી, તેનામાં જે વિશેષતા છે કે વિશેષતાઓની મેળવણી છે તે હંમેશ અજોડ હોય છે.
રવીન્દ્રનાથ ટાગોર ખૂબ કવિતાઓ લખતા હતા. તેમની પાડોશમાં એક વૃદ્ધ પુરુષ રહેતો હતો. રવીન્દ્રનાથના પિતાનો મિત્ર હોવાના નાતે તે વૃદ્ધ વારંવાર તેમના ઘરે આવતો.
જ્યારે પણ તે રવીન્દ્રનાથને મળતો એક જ વાત પૂછતો કે તું આ બધી ઈશ્વર સંબંધી કવિતાઓ લખે છે, તે તને ક્યારેય ઈશ્વરનો અનુભવ થયો છે ખરો?
રવીન્દ્રનાથને આ ગમતું નહીં. તેઓ એ વૃદ્ધથી અકળાતા કારણ કે ઈશ્વરનો અનુભવ થયો છે એવું કહી ન શકાય અને નથી થયો એમ કહે તો કવિતાનું મૂલ્ય ઓછું થઈ જાય. તેથી એ વૃદ્ધને તેઓ ટાળતા, એનાથી દૂર ભાગતા રહેતા.
એક વાર વહેલી સવારે રવીન્દ્રનાથ સમુદ્રકિનારે બેઠા હતા. સૂર્યોદય માણ્યા બાદ તેઓ ઘરે જવા માટે ઊઠ્યા ત્યાં તેમણે
૧૦૦
