________________
શ્રી માણેકલાલ ઘેલાભાઈ ઝવેરી
છે, શૂન્ય હોય છે, હોતું જ નથી! પરંતુ જ્યારે તે કહેવાયું ત્યા૨ે તરંગો હોય છે, મન સક્રિય હોય છે. અને આ તરંગોના કારણે વક્તવ્ય ભિન્ન ભિન્ન બની જાય છે. દરેક જ્ઞાનીના મનમાં અલગ અલગ પ્રકારના તરંગો ઊઠે છે.
આપણા સૌનો આત્મા તો એક છે પરંતુ મન એક નથી. જેમ આત્મા સરખા છે પણ દેહ સરખા નથી બધાના દેહ જુદા જુદા છે, દેહમાં ભેદ છે; તેમ મનમાં પણ ભેદ છે. આ તન-મનના કારણે જ તો સૌ જુદા છે. બધાનું અસ્તિત્વ એકસરખું છે પણ વ્યક્તિત્વ જુદું જુદું છે. એ વ્યક્તિત્વમાં જ્યારે સત્ય પ્રવેશ કરે છે ત્યારે તે આ વ્યક્તિત્વનો ઢાંચો લે છે, એનાં રૂપ-રંગ લે છે. જેમ પાણીને જે વાસણમાં નાંખીએ તેવો આકાર તે લઈ લે છે તેમ! માટલામાં, ગ્લાસમાં, થાળીમાં પાણી લો અને તે પ્રમાણે પ્રસરે છે પાણી.
૨૦૯
-
સત્ય એવું જ છે - અત્યંત તરલ. કોઈ આકાર, રૂપ કે વર્ણ નહીં. જે પાત્રમાં, તે રૂપમાં! વાસણની બહાર એકસરખું હોય છે અને વાસણમાં પડતાં જ જુદું બની જાય છે સત્ય. આકાશમાંથી વરસતું જળ નદીમાં પડે તો નદી બને, વહે; સરોવરમાં પડે તો સરોવર બને, અટકી જાય; સાગરમાં પડે તો સાગર બની જાય અને કીચડમાં પડે તો કીચડ બની જાય. સત્ય એક છે પણ પાત્ર અનુસાર ભેદ પડે છે. અભિવ્યક્તિ વ્યક્તિ પર નિર્ભર છે. સત્ય વ્યક્તિ પર નિર્ભર નથી. પરંતુ સત્ય જ્યારે વાસણમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે ત્યારે તેનું રૂપ જુદું જુદું હોય છે.
