________________
શ્રી માણેકલાલ ઘેલાભાઈ ઝવેરી
દિશાનો છે. સંત સો ટચનું સોનું છે. પાપીમાં પણ સંભાવના છે. એમ સમજો કે એક વીણા છે. જો વગાડતાં આવડે તો એમાંથી પરમ સંગીત પેદા થાય છે અને જો વગાડતાં ન આવડે તો તાર છેડવાથી એમાંથી બેસૂરા સૂર નીકળે છે. સાહસ સવળી દિશામાં હોય તો સંગીત પેદા થાય અને અવળી દિશામાં હોય તો બેસૂરા સૂર; પણ જે તાર જ છેડે નહીં, તેનામાંથી તો કંઈ જ નીકળતું નથી.
સાહસનો સદુપયોગ-દુરુપયોગ
સાહસમાં અધર્મ પણ છુપાયેલો છે, ધર્મ પણ છુપાયેલો છે. તમારા ઉપર નિર્ભર છે કે સાહસનો તમે કઈ રીતે ઉપયોગ કરો છો. સિકંદર પણ સાહસિક હતો અને ડાયોજીનીસ પણ. ડાયોજીનીસનું સાહસ પોતાને જાણવા અને જીતવામાં પ્રવૃત્ત થયું, જ્યારે સિકંદરનું સાહસ બીજાને જાણવા અને જીતવામાં પ્રવૃત્ત થયું. તેથી બન્નેનાં પરિણામ જુદાં આવ્યાં. ડાયોજીનીસ અને સિકંદર - બંનેએ ધ્યેયપ્રાપ્તિ માટે ઘરનો ત્યાગ કર્યો હતો, સ્ત્રીસુખ વગેરેનો ત્યાગ કર્યો હતો. આ રીતે બનેની તપસ્યામાં સમાનતા હતી પરંતુ બન્નેની દિશા જુદી હોવાને કારણે પરિણામ જુદાં આવ્યાં.
ડાયોજીનીસે ગૃહત્યાગ કર્યો હતો. વસ્ત્રનો પણ ત્યાગ કર્યો હતો. નગ્ન અવસ્થામાં રહેતા હતા. પાણી પીવા માટે એક કમંડળ સિવાય કોઈ વસ્તુ પોતાની પાસે રાખી ન હતી. એક દિવસ કૂતરાને નદીમાંથી પાણી પીતાં જોઈને તેમને
૨૨૫
