________________
મળ્યો બોધ સુખસાજ
શકાય છે. પરંતુ જેના જીવનમાં અહંકાર ખૂબ છે પણ સાહસ નથી તેને બદલવો કઠિન છે, કારણ કે સાહસ નહીં હોવાથી તેના અહંકારને તોડવાનો કોઈ ઉપાય નથી, વ્યવસ્થા નથી. તેનામાં સાહસનો અગ્નિ નથી કે જે વડે અહંકારને બાળી શકાય.
તેથી સાહસ નિર્ણાયક છે. તમે ખરાબ માણસ હો પણ સાહસી હો તો સંભાવના છે. ભલો માણસ હોય અને સાહસી હોય તોપણ સંભાવના છે. પણ જ્યાં સાહસ જ નથી ત્યાં કાર્ય ખૂબ કઠિન છે. અસત્ય માટે કે સત્ય માટે તે દાવ પર કંઈ લગાવી શકતો નથી. દાવ પર લગાવવા માટે પણ સાહસ જોઈએ, પછી ભલે એ જુગાર હોય કે સંન્યાસ! જેની પાસે સાહસ જ નથી તે દાવ પર લગાવી શકતો નથી.
પરિણામ નહીં, કૃત્ય અગત્યનું
સાહસિક તે છે કે જેના મનમાં પરિણામનું કોઈ મૂલ્ય નથી. તેને કૃત્યનું મૂલ્ય છે, ફળનું નહીં. ફલાશા વિના તે કૃત્ય કરે છે. ફળની આકાંક્ષા કે ભય તેને હોતાં નથી. સાહસી વ્યક્તિ તો કૃત્ય કરે છે. જે કૃત્ય સામે આવ્યું તેને સમગ્રતાથી કરે છે - પરિણામની ચિંતા કર્યા વિના!
પરિણામની ફિકર મહાપાપી મનુષ્ય પણ કરતો નથી અને સંત પણ કરતા નથી, કારણ કે બને સાહસી છે. ફરક માત્ર
૨૨૪
