________________
શ્રી માણેકલાલ ઘેલાભાઈ ઝવેરી
ચરણોમાં પડ્યો. સર્વ સમર્પણ કર્યું. બુદ્ધે કહ્યું, “ઊઠ, ભિક્ષુ!' અંગુલિમાલ રૂપાંતરિત થઈ ગયો.
ભયથી કે ભીતરથી?
અંગુલિમાલમાં રૂપાંતરણ થયું કઈ રીતે? સાહસ તો હતું. આ જગતમાં જે મહા અપરાધી છે તેની ભીતર મહાન સંત બનવાની પણ સંભાવના છે. ખરી કઠિનાઈ તો તેની છે કે જેનામાં કશું સાહસ જ નથી, કોઈ પણ પ્રકારનું સાહસ નથી. તથાકથિત સજ્જનો પાપ કરતા નથી તેનું કારણ છે સરકારનો ભય, સમાજનો ભય, ભગવાનનો ભય, નરકનો ભય! તેમની સજ્જનતાનો આધાર ભય છે. અને જો તેઓ ભયના કારણે સજ્જન રહેતા હોય તો તેમની સજ્જનતા બહુ ઊંડી નથી - ઉપલક છે, છાલ જેવી છે. એમાં હાર્દ નથી, આત્મા નથી. આવા લોકોમાં સહેલાઈથી ક્રાંતિ થઈ શકતી નથી, કારણ કે તેમના જીવનમાં ક્રાંતિ કરનારું મૌલિક તત્ત્વ જ નથી. તેમના જીવનમાં અહંકાર તો ખૂબ છે પણ સાહસ બિલકુલ નથી.
ક્રાંતિ સરળ બને સાહસથી
આ વાતને સમજીએ. જેની પાસે સાહસ છે અને અહંકાર છે તેનો અહંકાર તોડી શકાય છે - તેના જીવનમાં સહેલાઈથી ક્રિાંતિ લાવી શકાય છે અને તેના સાહસને ભીતર વાળી
૨ ૨૩
