________________
કલ્યાણુ : એપ્રિલ, ૧૯૬૦ : પ
ગતિ જ ચિંતવી-ઈચ્છી, પરંતુ નવકારે ઈછ્યા વિના પણ સઘળી અનુકુળતાઓ સર્જી દીધી. એમની નવકારની સાધના શીઘ્ર ફળવતી બની. એમાં એમની સાધના-પ્રક્રિયાના નીચેના મંગા મહત્ત્વના લાગે છે.
શ્રી અમરચંદભાઇને નવકારની સાધના અને દૃઢ શ્રદ્ધા નથી તે નવકારની સાધનામાં છેવટ તેની સાથે એની પ્રક્રિયા આકસ્મિક પ્રાપ્ત થઈ સુધી નહિ ટઢી શકે. ઇષ્ટફળની પ્રાપ્તિ થતાં ગયાં. તેથી નવકાર એમને માટે અચિંત્ય- પૂર્વે જ એ નવકારની સાધનાને પડતી મૂકી ચિંતામણિ બની ગયા. એમણે તે। માત્ર સ ્-ખીજી કોઈ સાધના પાછળ દોડશે, તેથી શ્રદ્ધા વિનાના નવકાર ઈષ્ટસાધક નથી બનતા. અન્ન ખાવાથી ભૂખ સતાષાશે, શરીરને પુષ્ટિ મળશે જ, ઝેરથી મૃત્યુ આવશે અને દવાની આ નાનકડી પડીકી રોગ મટાડશે, એવી માણુસને દૃઢ ખાત્રી, વિશ્વાસ, શ્રદ્ધા છે. તેથી જ એ વારવાર ભૂખ લાગવા છતાં અન્ન તરફ વળે છે તમે અન્નને, ઔષધને, ધનને, સ્ત્રીને, તમારા અને ઝેરના કણિઆને પણ પ્રયત્નપૂર્વક ટાળે છે. ભાવ આપેા છે કે આનાથી અમારૂં ઈષ્ટ સધાશે. સ્ત્રી પરણીને ઘેર લાવા છે પછી એવી શંકા નથી કરતા કે અમારૂ ઘર સાચવશે કે નહિ ? એનામાં પુરા વિશ્વાસ મૂકી દે છે કે એ ઘર સાચવશે. અને ચાવીઓના ઝુડા એ અજાણી વ્યક્તિની કેડે લટકતા થઈ જાય છે ! ધન મળતાં હંમેશાં સુખ વધે જ છે એવું નથી દેખાતું, છતાં લક્ષમીથી સુખ મળે છે એવી શ્રદ્ધાને કારણે એની ખાતર માણસ કાળી મજુરી કરે છે. એવી જ રીતે અન્ન અને ઔષધમાં પશુ. માટે નવકારમાં પ્રથમ દૃઢ શ્રદ્ધા જગાડવી જોઇએ, એ શ્રદ્ધા થયા પછી ઈષ્ટ ફળની પ્રાપ્તિ કરાવ્યા પહેલાં સાધના અટકી નથી પડતી. શ્રદ્ધા સાથેની સાધના અચૂક ફળ સુધી પહોંચે છે.
૧. નવકાર ઈષ્ટ સાધના છે એવી દૃઢ શ્રદ્ધા, ૨. મૈગ્યાદિ ભાવનાથી થયેલી મનની શુદ્ધ ભૂમિકા,
૩. અરિહંતની રાતદ્ઘિ રટણા,
૪. મન ઉપર સતત ચાકી, ૧. નવકાર પ્રત્યે સમર્પિત ભાવ,
સાધનામાં ઉપરોકત વસ્તુએનું મહત્ત્વ શુ છે ? એ આપણે જોઇ એ. શ્રી અમરચંદભાઇએ “નવકારથી સદ્દગતિ મળશે જ,” એવા દ્રઢ વિશ્વાસની સાથે ગણ્યા હતા. જ્યારે યમ સામે દેખાય છે ત્યારે ઇશ્વરના નામમાં સહેજે માનવીનું ચિત્ત વિશ્વાસથી પરાવાય છે, નાસ્તિક માનવી પણ મૃત્યુના મુખમાંથી બચવા ભગવાનને સંભારે છે! અમરચંદભાઇની સામે મૃત્યુ ડોકિયા કરી રહ્યું હતુ, એવા અવસરે એમને યાદ આવ્યું કે નવકારથી સદૂગતિ મળે, તેથી તે એમાં દૃઢ વિશ્વાસપૂર્વક લીન બન્યા. કોઈપણ સાધનામાં શ્રદ્ધા એ મહત્ત્વનું ખળ છે. શ્રદ્ધા વિના સાધના મૂળ સુધી પહેાંચતી જ નથી. મુંબઈ જવા રસ્તા ઉપર પગ માંડયા, પચાસ માઈલ જઇને જો શંકા પડે કે આ રસ્તા મુ ખઈના છે કે નહિ? તે? એ રસ્તે પ્રયાણ અટકી જશે, શકામાં કદાચ પ્રયાણ ચાલુ રાખશે તે પણ એમાં વેગ નહિ આવે! અને ગમે તે વખતે એ રસ્તા મૂકી દેતાં એને વાર નહિ લાગે, તેમ જેને “નવકાર અવશ્ય ઈષ્ટ પ્રાપક છે,” એવી
નમસ્કાર—સાધનાનું બીજું મહત્ત્વનું અંગ મનની શુદ્ધ ભૂમિકા છે. નિમિષ્ઠ પધરાવવા દહેરાસર બંધાવવું હેય તેા પણ એને માટે શુદ્ધ ભૂમિ ગેતવી પડે છે. અશુદ્ધ મના ભૂમિમાં અરિહંત આવીને કયાંથી વસે ? પેાતાના: પૂવકૃત દુષ્કૃતની નિ ંદા-ગાં, સ્વના અને પરના સુકૃતની અનુમેદના, અને જગતના સર્વ જીવે પ્રત્યે સ્વાત્મા તુલ્ય મૈત્રીભાવ એ મનેભૂમિને નળ કરવાના સાધન છે. દુષ્કૃતની નિંદા અને ગાં કરવાથી અશુભવૃત્તિ અને પ્રવૃત્તિએ
