________________
: ૬૫૬ : દ્રવ્યાનુગની મહત્તા : ભદ્ર છે જાણી શક્તા નથી. તેમને તે “નિદ્ધિ: પુ શેર ” એ પ્રમાણે તેઓને તેમની સાથે જેઓ રહેતા હોય છે અથવા માટે શાસ્ત્રમાં ઉલ્લેખ થયો છે. તેમને જેઓને અનુભવ થયે હોય છે તેજ
આવા આત્માઓ પિતાનું શ્રેયઃ સહજ જાણી શકે છે.
પણ સાધી શકતા નથી. ઘણી ક્રિયા કરવા છતાં વનવાસ અનુભવતા રામચંદ્ર એક વખત તેમનું કલ્યાણ થતું નથી. એવા અજ્ઞાનીઓને પંપા સરોવરના કિનારા પર વિહાર કરતા હતા સમૂહ હોય તે તે પણ નકામે છે. ઘણી ત્યારે તેમણે એક પગે ધ્યાન ધરતા બગલાને વખત એવા અજ્ઞાનીઓ પિતાનું એકલા હોવાને જે. રામ તેને જોઈ રહ્યા ને પછી લમણના કારણે નથી ચાલતું એટલે પિતાની જેવા તરફ ધ્યાન ખેંચ્યું ને કહ્યું “જે લક્ષમણ! આ બીજાઓને ભેળવીને સમુદાય બનાવે છે, અને આ બગલે કે પરમ ધાર્મિક છે. કેઈ જીવ સમૂહને નામે આગળ ચલાવ્યા કરે છે પણ મરી ન જાય માટે ધીરે ધીરે પગ મૂકે છે. તેઓ એથી કાંઈ પણ પિતાનું કે પરનું હિત આ સાંભળીને સાવરમાં રહેલો એક દેડકે કરી શકતા નથી. જાણુ આત્માઓની આગળ બેલી ઉઠયે કે “હે રામ! આમ બગલાની તેમની શોભા પણ કાંઈ નથી દેતી, સે અંધ શી પ્રશંસા કરે છે? તેનું ચરિત્ર કેવું છે એકઠા મળે તેથી તેઓ રસ્તે શેધી શકે એવું એ આપ શું જાણે! એણે તે મારા કુળનું કદી પણ બન્યું નથી અને બનતું નથી. સે નિકંદન કાઢી નાખ્યું છે. સહવાસીનું ચરિત્ર આંધળા એ દેખતા એકને પણ ન અનુસરતા સહવાસી જ જાણે છે.”
હોય તે તેઓ અથડાયા કરે છે, તેમની કાંઈ ઉપરની હકીકત જણાવતા સાહિત્યપ્રસિધ્ધ
પણ શોભા નથી, “આંધળાનું કટક કૂવામાં બે સૂકતે આ પ્રમાણે છે.
જેવી તેમની સ્થિતિ હોય છે. " शनैर्मुञ्चति पादान जीवानामनुकम्पया ।
એ અજ્ઞાની પિતાનું કાંઈક સાચું
પડી જાય છે એટલા માત્રથી ફુલાઈ જાય છે पश्य लक्ष्मण पम्पायां, बकः परम-धार्मिकः ॥१॥
હઠમાં આવીને પોતાનું એ સાચું” એવા આગ્રહ सहवासी विजानाति, सहजं सहवासिनाम् ।
વશ ખુશ રહે છે. “મારું એ સાચું-' એ मन्त्र प्रच्छयसे राजन् ! येनाहं निष्कुलीकृतः ।।२।।
એમનો સિદ્ધાંત હોય પણ “સાચું એ મારું– આ સૂક્તો પાઠફેર નીચે પ્રમાણે છે– એવી સમજણ તેમને અંશમાત્ર હોતી નથી. पश्य लक्ष्मण पम्पायां, बकः परम-धार्मिकः ।
પિતાનાથી પરની જ્યાં વાત આવે ત્યારે (ધ શનૈઃ શનૈઃ પાન) વિમુન્નતિ શનૈઃ પાન,
તે પર એટલે બીજે ગમે તેટલે વિશિષ્ટ હોય
તે પણ તેનું બેટું કરવામાં આ અજ્ઞાની છ ગાળનામનુષ્પા || ૨ |
ક્ષણ માત્ર વિલંબ કરતા નથી. આ બધી થa: દિવસે રામ! એનાદું નિરૂછીત | પંચાતમાં તેઓને પિતાના ભયંકર ક્રિયાકાંડ સફવાણી વિનાનાતિ, વરિ સવાસિનામ્ રાા અંગેના અવગુણે પણ નજરે આવતા નથી.
આવા બકવૃત્તિવાળા આત્માઓ મતિમંદ- અને બીજા જ્ઞાનવંત આત્માઓના નાના નજીવા અજ્ઞાની જાણવા. તેઓને નિબુષિ ગણ્યા- અવગુણ હેય તે પણ મોટા કરીને તેઓ જવે
