________________
નામક છે. આ પ્રમાણે પાંચે શરીરને ચેગ્ય પાંચે પ્રકારની પુદ્ગલવા ગ્રહણ કરનાર તે તે નામવાળાં પાંચે પ્રકારનાં શરીર નામકર્મા છે. તેજસ-કાણ અને આહારક શરીરે સૂક્ષ્મ વણાનાં બનેલાં હવાથી ચર્મચક્ષુથી દેખી શકાતાં નથી.
હવે સ્વશરીર ચૈગ્ય પુદ્ગલ વણાનુ ગ્રહણ જીવ શરીર નામકર્મના ઉદયે કરે છે, પરંતુ ગ્રહણ કરાતી તે પુદ્ગલ વણા રેતીના લાડુ જેવી ભરભર ભૂકા જેવી ગ્રહણ નહિ કરતાં અમુક પ્રમાણવાળા સ્નેહ-ચિકાશ અને લુખાશને લીધે પરસ્પર ચોંટી ગયેલી એટલે સ`ઘાતીભૂત થયેલી જ પુદ્ગલ વણાએ ગ્રહણ કરે છે. જેમ કુંભ (ઘડા) મનાવવામાં છુટક છુટક માટીના કણા ગ્રહણ નહિ કરાતાં કુંભ રચનાને અનુકૂળ કરાયેલા માટીના પડાએ જ ઉપયેગી થાય છે, તેમ શરીર બનાવવામાં પણુ શરીર રચનાને અનુકુલ પિંડ રૂપે અનેત્રી પુદ્ગલવણા જ ઉપયેગી થાય છે. અમુક પ્રમાણમાં જ લંબાઇ–જાડાઈ આદિ નિશ્ચિત પ્રમાણવાળા ઔદ્યારિકાદિ શરીરની રચના માટે તે તે શરીરને અનુસરતી પુદ્ગલ વણાના સમૂહ વિશેષની રચનાની પણ આવશ્યકતા રહે છે. અને તેથી જ શરીરનું તારતમ્ય થાય છે. આવા સઘાત કરી આપનાર એક પ્રકારનુ નામકર્મ જીવે પૂર્વે મેળવેલુ હાય છે. તે કર્મ તે સઘાતન નામક કહેવાય છે. એટલે સધા તન નામક જીવને વણુાના સાત પામેલા સ્કંધા અપાવે છે. તે પણ પાંચ પ્રકારના શરીર મુજબ પાંચ પ્રકારે છે.
સઘાતન નામક તથા શરીર નામકર્મના મળથી સંઘાત પામેલી સ્વચેાગ્ય શરીરની પુ૬સુલ વણા જીવ પ્રથમ સમયે લે છે. આનું
• ક્લ્યાણ ; એપ્રીલ : ૧૯૫૭ : ૧૦૯ :
નામ આહાર કહેવાય છે, જીવને તે ભવયેાગ્ય શરીર જ્યાં સુધી કાયમ રહે છે ત્યાં સુધી આ વા મળવારૂપ આહાર તેને મળ્યા જ કરે છે. પણ તે વણા રૂપ આહાર ચાલુ રહે, તેમાં ગ્રહણ કરેલી અને ગ્રહણ કરાતી વણાના સ્કંધા પરસ્પર એક રચનારૂપે મળી જવા જોઇએ. જેમ તૈયાર થતાં મકાનમાં વપરાતી ઈંટાના રજકણા અંદરોઅંદર સધાતીભૂત હોય છે, પરંતુ તેથી કરીને ઈંટા ઉપર ઈંટો ગાઢવી દેવાથી મકાનની મજબુતી થતી નથી. માટે તેને ચુના કે માટીથી પરસ્પર ચાડવી પડે છે. તેવી રીતે સઘાત પામેલી વણાએ પરસ્પર એકમેક ચાંટી જવી જોઇએ.
આના માટે પ્રજ્ઞાપના સૂત્રમાં કહ્યું છે કેએક એવું ક` છે કે-જેમ રાળ એ કાષ્ઠને એકાકાર કરે છે, તેવી રીતે અધન નામે તે નામક આત્મા અગર પુદ્ગલેા અગર પરસ્પર પુદ્દગલાના એકાકાર સબધ કરાવે છે. તે બંધન નામક પદર ભેદે છે. તે પંદર ભેદોનુ વર્ણન અગાઉના લેખા પૈકી નામકર્મની પ્રકૃતિના વર્ણનવાળા લેખમાં કહેવાઈ ગયું છે. આથી સમજી શકાય છે કે-ઔદારિકાદિ શરીર નામકર્મના ઉદયથી ઔદ્યારિકાદ્ધિ શરીર ચેપ્ચ વર્ગણાનું ગ્રહણ, ઔદારિકાદિ સંધાતન નામકર્મના ઉદ્દયથી ઔદ્યારિકાદિ શરીરને યોગ્ય પુદૂગલ સમૂહ વિશેષની રચના, અને ઔદારિકાદે બંધન નામકર્મના ઉદયથી તે સમુહ વિશેષને ઔદારિકાદિ શરીર સાથે પરસ્પર એકમેક સબંધ થાય છે. અહીં સુધી તે શરીર નામકમે બધે કાચા મસાલેા તૈયાર કર્યાં. પરંતુ પરસ્પર એકએક સંમિલિત બની ગયેલ તે પુદ્ગલાનું પિ ણુમન એટલા પુરતુ જ થઇને અટકી જાય તે શરીર માત્ર એક ગોળમટોળ દડા જેવું જ. ખની
