________________
માંગ અનેગપ્રાધાન
[ સમાધાનકાઃ-પૂ॰ આચાય દેવ શ્રીમદ્ વિજયલબ્ધિસૂરીશ્વરજી મહારાજ ] [ પ્રશ્નકારઃ-શેઠ મુલચદ જખુભાઈ શ્રાફ-ખંભાત ]
.
શ’“ એગ સરીરે એંગા, જીવા સિં તુ તેય પત્તેયા '' તે એક શરીરમાં એ-ચાર જીવ હાય તા કેવા ગણવા ?
સ૦ પ્રત્યેક શરીરી જીવના શરીરમાં ચિત્ અનેક જીવ હાઈ શકે છે.
શ૰ ભાર ડપક્ષીના શરીરમાં એ જીવ હોય છે, તા કેવા જીવ ગણવા ?
સ॰ ભાર ડપક્ષીને પ્રત્યેક જીવ ગણવા.
શઠ પ્રત્યેક શરીરી જીવ જેટલા આકાશપ્રદેશમાં અવગહના કરી રહ્યો હોય તેજ આકાશપ્રદેશમાં ખીજા પ્રત્યેક શરીરી જીવ અવગાહના કરી રહી શકે ખરા ?
સ૦ જે આકાશપ્રદેશમાં પ્રત્યેક શરીરી જીવ અવગહના કરી રહ્યો હોય તે આકાશપ્રદેશમાં ન્યુ નાધિકભાવે ખીજા જીવે પણ શરીર ધારણ કરી અવગાહના કરી શકે, દાખલા તરીકે -પર્યાપ્તે મનુષ્ય જે દેહમાં અવગાહીતે રહ્યો હું ય તે જ દેહમાં માંસની અંદર કીટાણુ એ રહેલા હોય છે.
શ' એક જીવ મનુષ્યરૂપે હોય અને ત્યારબાદ મંત્ર, તત્ર અને વિધાદિ અગર ઔષધ વિગેરેના પ્રયેગથી તિય ચરૂપે થાય તે કઇ ગતિ અને આયુ. અને ઉદય ગણવા ?
સ॰ તે જીવને નવું પ્રાપ્ત થયેલુ. નિય་ચપણું વાસ્તવિક નથી પણ માયામયી છે, તેથી મનુષ્યગતિ અને મનુષ્યાયુને ઉદ્ય ગણવે.
શઠ એક જીવ પૂરૂષલિંગે જમ્યા પછી થોડા વર્ષોં બાદ રુલિંગમાં કરી જાય તે ક ક પ્રકૃતિના ઉદય ગણવા ? સ૦ તેવા ઉદય સમજવે.
જીવતે તે સમયથી
સ્ત્રીવેદના
શ॰ દુનિયાની અંદર રાજા આદિ મહાન સ્થા નને પ્રાપ્ત કરતા જીવાને કઇ ક`પ્રકૃતિના ઉધ્ય ગણવા ? સ॰ તેવા જવાને ઉચ્ચ ગાત્રના ઉદય ગણવા. કારણુ કે, પવણુાજીમાં ઉચ્ચ ગોત્રના આઠ પ્રકાર
२
બતાવ્યા છે. તેમાં છઠ્ઠા પ્રકારના ઉચ્ચ ગાત્રમાં આને સમાવેશ કરેલ છે
શ૦ શબ્દ, અધકાર, પ્રકાશ વગેરે પુદ્ગલના જુદા ગુણ્ણા સમજવા કે વર્ણાદિ. ચાર ગુણ્ણાના પર્યાય સમજવા ?
સ૦ શબ્દ, અંધકાર, પ્રાશ આદિ પુદ્ગલ• દ્રવ્યના પર્યાયા જાવા.
શ કાઇ એક દ્રવ્યના અમુક ગુણ હોય તે તે જ દ્રવ્યના બીજા ગુણુરૂપે પરિણમે ખરા ? દાખલા તરીકે:-પુદ્દગલને પ્રકાશ અધકારરૂપે થઇ જાય છે, વળી આત્મા કેવળજ્ઞાન ગુણ છે, અતે ખીજે •દેવદર્શન ગુણ છે. તે કેવળદર્શીન ગુણુ, જ્ઞાનગુમાં પરિણમી જાય ખરો ? તો જ્ઞાન અને ન અગર પ્રકાશ અને અંધકાર એક જ ગુણુના જુદા જુદા પર્યાયા કેમ ન માની શકાય ?
#
સ૦ દ્રવ્યના કોઇ પણ એક ગુણુ ખીજા ગુણમાં પરિણમી શકતા નથી, પ્રકાશ અધકારરૂપે થાય છે, તેમાં તે પુદ્દગલ દ્રવ્યના પર્યાયા છે, ગુણ નથી. નાન અને દર્શન અને ગુણુ છે, ન એ પણ જ્ઞાન ગુણુ બતાવનાર જ છે, ન સામાન્ય જ્ઞાન છે, જ્યારે જ્ઞાન વિશેષ જ્ઞાન છે, એટલે બન્ને સામાન્યવિશેષ પ્રકારે હોવા છતાં એક સ્વરૂપે માનવા હોય તે માની શકાય છે,
શ॰ એક દ્રવ્યના ત્રણ-ચાર પર્યાયે વતા હોય તો તે દ્રવ્યના બીજા વિરાધી પર્યાયે સાથે વર્તી શકે ખરા ? જેમકે પુદ્ગલના પ્રકાશ અને વિરોધી અંધકાર બન્ને પર્યાયેા સાથે વર્તી શકે ખરા ?
સ૦ એક જ દ્રવ્યના પરસ્પર વિરોધી પર્યાયે સાથે ન વર્તી શકે.
શ પુદ્દગલના ગુણના પર્યાયામાં જ્ઞાન અને દર્શનની, જેમ સામાન્ય અને વિશેષ એમ ભેદ હાઇ શકે ?
સ૦ પુદ્ગલના પર્યાયામાં પણ ભેદ ગણાવી શકાય. શ‘૦ કેવળજ્ઞાની અનંત આકાશાસ્તિકાયના છેડા
