________________
HિIમાપત્રમાણ
(કલ્યાણનો પત્ર વિભાગ,
“ પરમાર્થ પત્રમાલા” વિભાગધારા કલ્યાણ”ના વાચકોની સાથે મેં સંસર્ગમાં રહેવાની અમારી '' 'થોજના છે. રાજકીય, સામાજિક તેમજ ધાર્મિક વિષયના ચાલુ પ્રો, ચર્ચાઓ તથા વિચાર વિનિમય માટે આ વિભાગ ૪ કલ્યાણ માં શરૂ કર્યો છે. પોતાને જે કંઈ વિચારે વિષે જાણવા, સમજવા કે ચર્ચા કરવા જેવું લાગે તે “ કલ્યાણુ'ના સંપાદક પર મોકલવાથી આ વિભાગમાં તેને અંગે વિચારવિનિમય થશે. કોઈપણ વ્યક્તિ કે કોઇની અંગત બાબતે અહિં નહિ રજુ થાય. પ્રશ્નકાર પિતાનું નામ પ્રગટ કરવા નહિ ઈચછે અને સંજ્ઞા મેકલશે, તે જવાબ તે રીતે અહિં રજૂ થશે.
ભાઇ શ્રી બાગ-ઝાંઝીબાર–આપણા સમા- રિવાજેમાં આપણે હિંદુ સમાજના નિયમાનુસાર આજે જમાં વર્તમાનમાં ચાલતી લગ્નપ્રથા બાબતનો તમારો વ્યવહાર કરી રહ્યા છીએ. જન્મથી માંડી મરણ પર્ય", પત્ર મળ્યો. લગ્નવ્યવહારમાં આજે નિરર્થક જે ધમાલ, તના કેટલાક એવા વ્યવહારો છે કે, જે આજે હિંદુ સમાઆડંબર તથા ખર્ચાઓ થઈ રહ્યા છે, તે કેટલીક વેળા જના રીતરિવાજ મુજબ આપણા પરંપરાગત વ્યવહારોમાં અનિચ્છનીય હોય છે. સાદાઈથી આ પ્રસંગ પતે તે પ્રચલિત બન્યા છે. અલબત્ત ધાર્મિક વ્યવહારમાં ઈષ્ટ છે. પણ આજકાલ “ સાદાઈ ની પાછળ પણ આપણે દરેક રીતે સ્વતંત્ર છીએ. આપણા ધર્મગુ આડંબર, દંભ તથા મોટાઈનાં પ્રદર્શને જાય છે. તે સંસારત્યાગી હોવાથી જૈન સમાજના પુત્ર-પુત્રી ત્યારે ઘડિભર એમ થઈ જાય છે કે, શું સાદાઈ સંતાનને ચેરીમાં બેસાડી–પરણાવી આપે શબ્દનો અર્થ આમ દંભને પોષવામાં થતું હશે કે ? તે તેઓની પવિત્રતા, તેઓને • આદર્શ તથા આજે જીવનના પ્રત્યેક વ્યવહારોમાં માનવસમાજે તેઓની પરંપરાગત લોકોત્તર મર્યાદાને કઈ રીતે પરિમીત ખર્ચાવાળા બનવું જોઈશે. નાકના કે નામના સુસંગત નથી જ. પાછળના પાર વિનાના ખોટા ખર્ચાઓથી સંસારમાં જેઓએ સમસ્ત સંસારને ત્યજી, કેવલ આત્મઅનેક પાપ જન્મે છે. સંતાપ, મૂંઝવણુ તેમજ કલ્યાણની ખાતર મન, વચન અને કાયાથી દુન્યવી શારીરિક-માનસિક કલેશે આની પાછળ પેદા થયા જ સંબંધના મમત્વને મૂકી દઈ, શ્રી જિનેશ્વરદેવના કરે છે. પુત્ર કે પુત્રીના લગ્ન પ્રસંગે સાદાઈથી વ્યવ- સર્વવિરતિ માર્ગનો સ્વીકાર કર્યો છે, તેઓ આવી હાર કરનારા મા-બાપે આજે હમજી ગણવા બધી પ્રવૃત્તિઓમાં સ્વને પણ ભાગ લઈ ન શકે. ધાર્મિક જોઇએ યેન-કેન પૈસા મેળવવા પાછળ, અને આ બાબતમાં આપણે એમને સર્વાધિકારી તરીકે સ્વીકારીતે દંભી જલસાઓમાં ખર્ચવા પાછળ જે રીતે રીએ છીએ ત્યારે અન્યોન્ય સામાજિક-સાંસારિક આજના માનવ સંસારનું લક્ષ્યબિંદુ ધડાઈ ગયું છે, વ્યવહારમાં તેના ઉપદેશથી વિરૂદ્ધ, જૈન સિદ્ધાંત એમાં કોઈપણ રીતે પલટે આવે જ જોઈએ. વિપરીત આપણી પ્રવૃત્તિ ન હોવી જોઈએ, એટલું જ
હવે આવે છે, તમારે બીજો મુદો: “લગ્નવિધિમાં આપણે એમને સર્વાધિકારી કબૂલ્યા પછી જોવાનું બ્રાહ્મણે આવે છે અને જે કાંઈ ક્રિયાકાંડો કરે છે તે રહે છે. શું ઇચછનીય છે ?' આનો જવાબ એ હોઈ શકે કે પત્રમાં તમે સૂચવેલા બધા મુદ્દાઓને જવાબ આપણે જૈન સમાજ તરીકે છે. સંસ્કૃતિના પ્રવાહમાં આવી જાય છે. હજુ પણ ખાસ ન સમજાય તેવી રહેલા છીએ. ધમેં જૈન હોવા છતાંયે સામાજિક દષ્ટિએ વાત હોય તે વિસ્તારપૂર્વક અવસરે જણાવશે. જેથી આપણે હિંદુ છીએ. એટલે કેટલાક સામાજિક રીત- વધુ સ્પષ્ટતા થઈ શકે,
