________________
: ૪૭૦ : બાલ જગત
“મારી શકિતના પૂજક માનવી, દીન મા બન. સંપૂર્ણ અસ્ત પામીશ તે પહેલાં સંતોષને બેધપાઠ બેધપાઠ ગ્રહણ કર, મારા ઉદય અને અસ્તના પરિ- આપુ. સંતોષ એ જ સાચું સુખ અને સાચું ધન ભ્રમણમાંથી.”
છે. જગતની બાહ્ય વસ્તુઓ સુખ ભલે આપે પણ • દેવ, એ બોધપાઠનું જીવનભર રટણ કરીશ સ તેષ સુખ વિના એ સુખઅર્પક ચીજો દુઃખ પષ્ણ એ બોધપાઠ ક એ શીખવો.”
આપનાર લાગશે. સંતોષને તારી અમૂલ્ય મૂડી માન.
દિવસે મેં તેજ આપ્યું તું ખુશ થયો, આનંદિત અજ્ઞાત માનવી, બુદ્ધિની કસોટી કર. હું ઉદય થયે ખસ' ને ? હવે હું જાઉં છું તું રઈશ, હતાશ પામું છું –જગતનો અનુગ્રહ કરવા. અંધકારની ગુલા- થઈશ, અંધકારની ચિંતા કરીશ, ચિંતા કરમીમાંથી તેજનું સામ્રાજ્ય સ્થાપનાર હું મારી વિપુલ વાથી શું વળશે ? ચિંતા ચિતા સમાન ગણાય. શક્તિથી શાસક બનું છું. મેં મારી શક્તિ પ્રચી છે. નિરૂત્સાહી ન બન, આશાવાદી બન. ફક્ત મારા ધ્યેયને પરિપૂર્ણ કરવા. એ દયેયનું નામ સમજી લે કે દિને હું, તે રાત્રે દીપક! હું પ્રકાશ
છે પરોપકાર. હવે દીન માનવી નિર્બલ ન બને. આપુ છું એ પણ પ્રકાશ આપે છે. હું જગતને * શક્તિશાળી માનવી જગતના દુ:ખી-નિરાધાર અને અંધારામાંથી અજવાળામાં લઈ જાઉં છું, તે શું નિર્બલને મદદ કરી અને મારી પાસેથી ગ્રહણ કરેલા તારા ઘરનો દીપક તારા મનરૂપી જગતને અંધારામાંથી પરોપકારના બોધપાઠને અમલમાં મૂકી તારા જીવનને વિમુક્ત નથી કરતે ? તારા મનમાં અજવાળું હશે સાર્થક કર, ” સૂર્યદેવે અનુભવના અમૃતબિંદુને તે તારૂં જગત અજવાળાથી ભરપૂર બનશે. મારામાં સ્વાદ ચખાડે, પણ માનવી બહુધા લોભી હોય છે ! જે શક્તિ છે તે જ તારા ઘરના દીપકમાં છે. સંતોષ એ દષ્ટિએ એ લોભી અજ્ઞાત અને દીન માનવીએ અસ્ત રાખ. રાત્રીના અંધકારને ભેદી નાખતાં દીપકના પામવાની તૈયારી કરતા સૂર્યદેવને પૂછયું, “દેવ, બોધ- તેજથી સંતોષ રાખ.” આખરી વચને કહી સૂર્ય દેવ પાઠનું યથાર્થ પાલન સંસ્કારપૂર્ણ જીવન ખીલવી શકે સંપણ અસ્ત પામ્યા. પણ એમણે દીધેલ બોધપાઠ છે તે આપ મને વધુ એક જીવનસંદેશ અર્પો જેથી
માનવીના હૃદયમાં અસ્ત પામ્યું ન હતું. માનવીએ મારુ જીવન એળે ન જાય ” દેવ બોલ્યા,
એનું જીવન બોધપાઠથી ઘડવા માંડયું. એનું જીવન
સંસ્કારી અને આદર્શ યુક્ત બન્યું. એ બધપાઠે એને “ આ મારો મૃત્યુ સમય. મરણપથારીએ પડેલ
મહાન બનાવ્યું. સૌ લોકો એ માનવીની મહાનતાનું ડોસાને પત્રો ધન માટે પૂછે અને ડેસો ધન દાટેલી જગ્યા બતાવે. એ પ્રમાણે બોધપાઠરૂપ ધન પુત્રવત્
મૂળ સમજ્યા પણ...આચરણમાં ન મૂકી શક્યા,
એ મહાનતાના મૂળસમાં બેધપાઠને !!! હરહમેશ તને આપું છું. હું રાય ને રંક સૌને સરખું તેજ આપું છું. મારે તે પરોપકારના ધ્યેયમાં સમાનતા
સૂર્ય પ્રકાશે છે, અને અસ્ત પામે છે, પણ એ ઉદય
અસ્તમાંથી ઉપરોક્ત માનવીની જેમ કેટલા બોધપાઠ જાળવવાની, ઉદય સમયે હિંદુઓ પૂજે, અસ્ત સમયે
ગ્રહણ કરે છે ? બોધપાઠ તે બહુ છે, બોધપાઠ આપનાર મુસલમાનો, ઉલ્ય ને અસ્તમાં હું સમતુલા જાળવી,
બહુ છે પણ પાળનાર બહુ નથી ! સૂર્ય હરહંમેશ સમાનતાના સિદ્ધાંતનું સંરક્ષણ કરું છું. બસ, માનવી
મૂકભાવે એના જીવનના અનુભવ પરથી બોધપાઠ સંતોષ થયે ને?”
નવ જગતને માટે મૂકી જાય છે, પણ...રે જગત ! “ દેવ, સંતોષની મને ખબર નથી. મને સંતે- રે.! શક્તિશાળી સૂર્ય-તારા બોધપાઠ ગ્રહણ કરનાર પનો બોધપાઠ ન આપે ? ”
કોઈ વિરલા જ પાકે. જરૂર, માનવી. આ મારે છેલ્લો શ્વાસ. મારી
શ્રી હસમુખ ગાંધી છેલ્લી કિનારીને હું જોઈ શકે છે. થોડીક ક્ષણમાં હું કલ્યાણ માસિકના આજે જ ગ્રાહક અને લવાજમ ફક્ત રૂા. પ-૦–૦
