________________
: ૪૩૬ : ગાર વધારે
હા પાડ્યા સિવાય મારે હવે બીજું કામે ય આપું. મેનેજર થયા છે. બે છાપાં બાંધે, એક શું કરવાનું હતું. આ
અંગ્રેજી, એક ગુજરાતી, મારા ભાઈ, મહિને ૧૨ . તેણે મુકેલી ચા અમે બંને પીતાં હતાં, એટ- રૂપિયાનું બીલ આવશે. તમારે પગાર તે બસો લામાં બાજુની રૂમવાળા ગુણવંતભાઈ આવ્યા. વધે છે! ” • “કઈ સા વાપરે છે ?”
“ થયું હવે ? થોડી વાર પછી નાવા બેઠો હતે ભૂકી, દેઢ રૂપિયાવાળી.”
ત્યાં જ સામેની બીજી રૂમવાળા કરણભાઈ આવ્યા. છે અરેરે, શરમાઈ મરે ! પાંચસો રૂપિયાના -અરે કંજુસ માણસ ! કહું છું, તમને શરમ નથી પગારદાર થઈને આવી ચા પીતાં શરમાતા નથી! આવતી, ધેવાના સાબુથી નહાતાં.” જઓ ઇગ્લીશ ચાના ડબા લાવે, સાત રૂપિયાને “હું ” બે આવે છે, દસ દહાડા ચાલશે !”
હે હે, શું કરે છે? બસો પગાર વધે છે, મેં કહ્યું: “ પણ ગુણવંતભાઈ, આમ તે અમારે હવે નાવાના સાબુ જાદા લાવે અને ધવાના લાટા સાડા ચાર રૂપિયામાં પતે છે,”
સારા લાવ! અને રેજ કપડાં સાબુથી દેવાનાં - “ મને શરમ આવે છે આ જોઈને, આ સેળ રાખ. સમજ્યા ! ” રૂપિયાનું મહિને ખર્ચ વધારે કરશે એમાં મરી નહિ હું ના સમયે પણ મારાં શ્રીમતી તુરત સમજી જાઓ, બસો પગાર વધે છે, મશ્કરી નથી થઈ ! ” ગયાં. અઠવાડિયે બે નહાવાના સાબુ દિવસમાં દસ એટલામાં ગુણવંતલાલનાં પનાએ આવીને કહ્યું: વાર મોઢું ધોવાથી પૂરા થવાના અને ધાવામાં તે મારા “ તમે પાછા અહીં આવ્યા. જાઓ, બેબી રડે છે. પાયજામે અને ગંજીકરાક જ. હિસાબ માંડ જરા રમાડો, હું આવું છું ! ” ગુણવંતલાલે તે પાવડર અને લીપસ્ટીક મળીને મહિને ૩૫ બીજા વિદાય લીધી અને તરત જ તેમના શ્રીમતીએ ચલાવ્યું. વધ્યા !
કિરીટભાઈ ! હવે તમે બાર આનાવાળી ૫- નાહીને ભીના માથે અરીસા સામે ઊભે ઉભો માથું રકાબી વાપરે ન ચાલે. મીસેટ લાવે. એમના શેઠે ઓળને હવે ત્યાં તે પત્નીએ કહ્યું “જુઓ, હવે લીધે તે ૨૮ ને આવ્યો.”
આ દેશી કોપરેલ છું કે તમે નહિ વાપરીએ. ડાયહા, પણ તમે તે જાણો છો ને કે અઠવાડિયામાં રીમાં લખી લો, ઇગ્લીશ હેરઓઈલ જોઈશે. ગુણવંતએક જેડી તે અમારાં આ તડે જ છે.”
ભાઈના શેઠ લાવે છે તે લાવજે. મહિને ૫ દરનું જ - “તે શું ? મહિને ૫ ડઝન તૂટશેને, મારા ખર્ચ થશે અને આપણે પગાર તે...” ભાઈ ! સાત રૂપિયા માટે મારી પડે છે. પગાર તે બસે વધે છે. સમયે બાપલા સમ !” બસ વચ્ચે છે, અને હા, ચા જોડે નાસ્ત કરવાનો ૧૧૧ ને સરવાળે થઈ ગયું હતું હજી તે સાડા રાખો, બિસ્કીટ લાવી રાખો. જવાનીમાં મોજશોખ આઠ થયા હતા. આખા દિવસમાં શુંનું શું થશે ? નહિ કરો તે કયારે કરશો ?”
હું ઓફિસે જવા ટ્રામમાં બેઠે ત્યાં સુધીમાં વધે તેઓ પણ ગયા અને મારી પત્નીએ નવ હુકમ ખર્ચ કહી દઉં. અમારે ૨૦ રૂપિયાનો વરઘાટી કર્યો. હકીકતમાં ગુણવંતનું કુટુંબ મને દર મહિને રાખ, એને પગાર જ વીસ રૂપિયા, તેનાં રેશન, ૧૬ રૂપિયા ચાના, ૭ રૂપિયા પ્યાલા-રકાબીને અને કપડાં અને પાનપટી થઇને બીજા પચાસનો ખર્ચ થાય ૧૬ રૂપિયા ખિરકીટના વધારે ખર્ચવા પ્રેરી ગયું ! છે, તેની મને ખબર છે એટલે કુલ ૭૦ ઉમેરવાના !
આમ અત્યાર સુધીમાં ૪૯ ખર્ચ ન થ સવારે નવ વાગે દૂધ પીવાને અમે બંનેયે નિર્ણય કર્યો. હતા. ચા પી રહીને છેડી વાર પછી સામેની એના પંદર તે ખરા જ ને ? મેનેજરના પત્ની બપોરે બાજુની પહેલી રૂમમાં રહેતા ભરતભાઇને ત્યાં છાપુ' બાવી જેવી કે સાધુડી જેવી બેસી રહે એ કેમ શોભે? વાંચવા ગયો, પણ ભરતભાઈએ તે આજે કમાલ એટલે રેડિયોગ્રામ લેવું-દર મહિને ૫નવી રેકર્ડો લાવવી, કરી: “ જુએ કિરીટભાઇ, હવે તમને છાપું નહિ વીજળીના મીટરના પૈસા વધારે ભરવા-ટૂંકમાં મહિને
