________________
૪૫૦: શાંતિ કેમ નથી,
પાપને અનુસરે છે પરંતુ ગ્રહણ કરવા ચેાગ્ય વસ્તુએ પણ વ્યાખ્યાનમાં પ્રાપ્ત કરતા નથી. ત્યાં પણ જીવનની રાજનીશિ ઉચ્ચારવી, નવરા બેઠા ગમ ન પડે તેા નિદ્રાધીન બનવુ'. અરે ! પ્રભુ ! આત્માને એક કલાક સાંભળવા માટે પણ શાંતિ નથી.
પ્રભુને ગમે તેમ પ કરવા, પુષ્પ ગમે ત્યાં ગમેતેવુ' ચઢાવવુ, પાણીના, ચંદનના દુરૂપયેાગ, દહેરાસરમાં અપશબ્દોના વરસાદ, દહેશસરમાં ઘી ખેલ્યા પછી પણ પૈસા ન આપવા પીછેહઠ કરનાર, પ્રતિક્રમણ કરતા ઠઠ્ઠા- મશ્કરી વિ...અન્ય નજીવા પાપાને દૂર મૂકી ઉચ્ચ ગતિ પ્રાપ્ત કરવા માનવી કયારે ઊંઘમાંથી જાગ્રત થશે.
શે હૈં અને તે ક ર્
ઘણા સુખી માણુસા પોતાના ઘેર કામ કરવા માટે નાકા રાખે છે, એ નાકરા પ્રત્યે ધરની માલીકણ્ ખાઇ (શેઠાણી) અને તેનાં પુત્ર-પુત્રાદિકનું વન ઘણું જ અવિવેકી હાય છે, એના લીધે વારવાર તાકશ બદલવા પડે છે, વળી તાકાની એ અસ તાપુની આગમાં માલીકની મિલ્કત ઉચાપત થઇ જવાતા ભય પણ રહેલેા હોય છે, એવા પ્રસ`ગે માત્ર નાકરના દોષ જોવામાં આવે છે, પણ પેાતાની ફરજમાં કર્યાંક ભૂલ છે કે નહિ, એની પ્રત્યે ઉપેક્ષા સેવવામાં આવે છે.
અરે ! પ્રભુ ! માનવી આવા નજીવા પાપે કરવા જ સાચા હશે ? ફક્ત દશ મિનિટ પણ સૂતી વખતે નવકાર મંત્ર ગણુવા આત્માને ક્યારે સમય મળશે ? જીવનમાં માનવી આવી નજીવી અનેક નાની–માટી ભૂલેા કરી, પાપના પાટલે ખાંધી, સમુદ્રમાં તુફાને ચઢેલી નૈયાની જેમ ઝેલા ખાતા, અથડાતા દુગતિને પથે અનુસરી રહ્યો છે. અરે ! આવી જ માનવીની મનેદશા ! જ્યાં જોઈશું ત્યાં ડગલે ને પગલે, સવારે ઊઠયા ત્યારથી પાપ, પાપ અને પાપ. જીવનમાં શાંતિ, ધ તથા આત્મભાન કયારે આવશે?
નાકરને કામે રાખ્યા પછી તેની તબીયત નરમ હોય તે તેને આરામ લેવાની સલાહ આપવી જોઇએ, દવા લાવવા માટે થેડીઘણી નાણાની મદદ પણ કરવી જોઇએ, અને બીજી શકય રીતે સહાયતા કરવી જોઇએ, અને એ બધાથી ચઢી જાય તેવું આશ્વાસનરૂપી ઔષધ આપવુ જોઇએ. જેથી નાકરના મનમાં એવે। જ ખ્યાલ રહ્યા કરે કે, હું જેમને ઘેર તાકરી કરૂ' છું' તેઓ મારા મા-બાપ કરતાં પશુ અધિક પ્રેમ રાખનાર ઉત્તમ મનુષ્યા છે, ”
શ્રી કાન્તિલાલ મા. ત્રિવેદી.
નેાકરનું સ્વમાન પણ જાળવવુ જ જોઇએ, તેને પણ તોછડાઈથી ખેલાવવાની ટેવ કાઢી નાખવી જોઇએ, આપણા હાથે જેમ નુકશાન થાય છે તેમ નોકરથી પણ કદી તેની ભૂલના કારણે નુકશાન થાય તે સહનશીલતા રાખીને પા નહિ આપતાં મીઠા શબ્દોથી સામાન્ય શિખામણુના રૂપમાં જ કહેવુ' જોઇએ.
"1
કેટલાક શેઠના ધરનાં માણસા તાકા સાથે ખાવાની બાબતમાં પણ ભેદભાવ રાખતા જોવામાં આવ્યા છે, જેથી તેાકરેાના મન ઉપર નિર ંતર એવી છાપ રહ્યા કરે છે કે, “ હું આમનાથી જુદો છું આનું પરિણામ એ આવે છે કે, નાકર પાતાના માલીકને . અને માલીકના ધરનાં માણસાને ાની નજરે નિહાળે છે, તેથી તેમના દુ:ખના પ્રસંગે તેનું હૃદય જરા પણુ દુ:ખની લાગણી અનુભવતું નથી, એ જ અસ તાષની આગ એને માલિકના ધર તરફ એવkા બનાવે છે, તાકરને નાકરીએ રાખ્યા પછી તેની સાથે જો ધરનાં માણસાની જેમ વર્તવામાં આવે તે બહુજ ઓછા નાકરા એવા હશે કે, જેઓ ઉપકારના બદલા અપકારથી વાળે, અને માલીકના ઘર પ્રત્યે એવકા બને.
