________________
પૃથ્વીની કાયા પલટ,
[ ૧૧ ધાર્યું જરૂર કરત. એ પિટ સૈયદના પ્રદેશને ઓસ્ટ્રેલીઆના પત્થરે, ખનીજે અને ફેસિલેજિબ્રાઉટરની જેમ તેડી ભૂમધ્ય સમુદ્રને રાતા માંય બહુ ભારે મળતાપણું છે. નવાઈ તો સમુદ્રમાં જેડી દેત, એની પૂર્વ તૈયારી રૂપે એ છે કે, આ બધા ખંડે હજુય ખસતા સુએઝના આ ન્હાનકડા પ્રદેશમાં પણ એણે જાય છે. પ્રસિદ્ધ વિજ્ઞાની રેન્જરના કહેવા પાંચ-પાંચ સરેરે તે ગઠવી જ દીધાં હતાં. પ્રમાણે દર સે વર્ષે એ ચાલીસ મીટર દૂર
ખસે છે. અમેરિકા પણ એશીઆથી જુદે ન હતું, પહેલાં આ બંને વચ્ચે બહેરિંગની સંયેગી ભૂમિ જુઓ, પેલે ઈંગ્લડ બેટ સમુદ્રમાં ડુબતે હતી. એશિઆમાંથી લાકે પગ રસ્તે અમેરિકા જાય, એનું પ્રખ્યાત ડનવિચ બંદર પાંચેક સદી જઈ શક્તા. પ્રશાંત સાગરના બંને કિનારા પર પૂર્વે તે સમૃદ્ધ શહેર હતું, પણ આજે તે • એકજ જાતના વાનર જોવા મળે છે. પછીથી એટલેંટિક મહાસાગરનાં અગાધ વારિ એનાં આ બંને ખંડ છુટા પડ્યા, પણ આજેય એ ઉપર પરિભ્રમણ કરી રહ્યાં છે. બિચારે સસેબંને વચ્ચે પુરા ત્રીશ માઈલનું અંતર નથી. કસ પ્રાંત પણ બહુ ધીમેથી છતાંય અવિરત પશ્ચિમ આફ્રિકાનો આ ખાંચા જોયો?
. પણે દરિયામાં ડુબતે જ જાય છે. એવી કેટ
લીએ પર્વત માળાઓ દરિયામાં લાંબી થઈને એને દક્ષિણ અમેરિકા સાથે જોડી દે, એ
સૂતી છે જે દિવસ ઉગે હાથ આવ્યા જ કરે છે. આબાદ રીતે મળી જશે. એવી જ રીતે અરબ , દેશના પેલા ખાંચામાં પૂર્વ આફ્રિકા ટી જશે. આ આઈસલેંડ તો જુઓ, એમાં ઈશાનથી આફ્રિકા મહાખંડને એટલાસગિરિ યુરેપના વાયવ્ય સુધી જબરજસ્ત ફાટ પડતી જાય છે. પ્રખ્યાત પર્વત સિએરાનિવેડાને એક ભાગ જ કદાચ આ સદીના અંત પહેલાં જ તેના બે છે. એ પર્વત ઠેઠ આફ્રિકા સુધી વિસ્તરેલ કે વધારે ટુકડા થઈ ખસવા લાગશે. હતો. પણ કુદરતના કારમાં કેપથી એની ખીણ આમ પ્રથમ તે આખી પૃથ્વી ગોળ જરા નીચી નમી કે તરત જ ભૂમધ્ય સમુદ્રના હતી, પણ ગ્રહોના કેઈ અજબ ઉત્પાતપાણી તેમાં ભરાઈ બેઠાં.
આકર્ષણથી કે પૃથ્વીના પેટાળમાં થતી કે પિલા દૂર બેઠેલા ઓસ્ટ્રેલીઅને તે આપણે ભયંકર વિચિત્ર પ્રક્રિયા (જ્વાળામુખી ધરતીસાવજ વીસરી ગયા. આ ન્યુગિનિને એની કંપ વિગેરે) થી કે પછી બીજા કોઈ અજ્ઞાત ઉપર ગોઠ, જુઓ ! એ ટુકડે કેવી સુંદર કારણથી એના ટુકડા થઈ ગયા, ટુકડાઓના રીતે ચીટકી ગયા! એસ્ટ્રેલીઆ તો એશિ- પણ ટુકડા થઈ ગયા અને એ પ્રવાસ આને એક સ્પષ્ટ ભાગ જ છે. એનું સ્થાન શેખીન બની સમુદ્રમાં ઘણે દૂર ઠેઠ દક્ષિણભારત અને આફ્રિકાની વચમાં હતું, પણ ધ્રુવ સુધી ચાલ્યા ગયા, આમ પૃથ્વીમાં ખાંચા આજે તે એ બિચારો એકલે-અટુલે બહુ પડી એને ગળાકાર તુટી ગયે; હવે તો દૂર જઈને બેઠા છે. પણ તપુરુષો થેડા જ સમજાશે જ કે જૈનદર્શનની વસ્તુ સાચી હતી. જંપે છે. એમણે તે ઠેઠ ત્યાંય સંસ્થાન જમાવી અન્ય વિચારકે પણ પિતાનું મંતવ્ય દર્શાવશે દીધા છે. દ. અમેરિકા, આફ્રિકા, હિંદ અને તે જિજ્ઞાસુઓને ઘણું ઘણું જાણવાનું મળી રહેશે.
