________________
૩૨ ]
મત પ્રચાર ચલાવે રાખ્યા છે. અને આ સમાજે મૂ. પૂ. સાધુઓની સાથે વાત કરવામાંય ભારે પ્રાયશ્રિતનાં વિધાન કર્યાં છે અને શાસ્ત્રાર્થ કરવામાં મહાપાપ બંધન કહી, એ અક્કલાને ઝપાટામાં જકડાવે છે. આ જનતા આમ તે! એટલી ખાાશ નથી. તેએના સાધુએ પણ . એટલા વિદ્વાને કે ઉચ્ચભાષાવિદા નથી. પણ ખેાલીમાં ચાલ ભાજી અને કુંતક જાળાદ્રારા ભયંકર કાતિલનુ કામ કરે છે.
આજથી પાંચસેા વર્ષ પહેલાં સ્થા. સમાજે મૂર્તિ પૂજક સમાજમાં એક કલ્પના ગેાળા ગબડાવ્યા કે પ્રભુના નિર્વાણુબાદ ૧૪૦ વર્ષ પછી ખારા વર્ષની દુકાલીમાં જૈન સાધુઓના વિચ્છેદ થયા અને તેઓએ મૂ. પુજાની પ્રરૂપણા કરી, મદિરા બનાવી ઉદર પાષણુ કર્યું અને સત્ય ધર્મ લાપાઇ ગયા. આ કલ્પનાથી તેઓએ ભસ્મગ્રહ ઉતરતાં નવીન પંથ પ્રરૂપ્યા. જ્યારે તૈરાપથીઓએ એવા ગેાળા ગબડાવ્યા કે, ભસ્મગ્ર ઉતરતાં સ્થા. સંપ્રદાય શિથિલ પરાકાષ્ટાએ પહોંચ્યા હતા. જનવગના આ સમાજપ્રતિ અનાદર પેદા થતાં શ્રી ભીખમજીએ પંથના પાઠું પદ્મવ્યા અને સ્વપંથ પ્રરૂપ્યા.
ઉભય સમાજની કલ્પનાએ સાચે જ વિચક્ષણાને હાંસી સિવાય શું પેદા કરે ? ભલા, જ્યારે ખારા વર્ષોંની બબ્બે સમય દૂકાલી પડી. આ સમયે પૂર્વધરા પણ વિદ્યમાન હતા. જનતાને અન્નના સાંસા પડતા હોય ત્યાં હજારે રૂપીઆ ખર્ચીને મંદિરે ક્રાણુ બનાવે ? એમ કહે। કે, ધન હતું. પણ ધાન્ય નહેાતું તાય સમજો કે, ધન હતું તે। ધનથી ધાન્ય કેમ પેદા કરીને સાધુઓને આહારપાણી ન વહેારાવ્યાં ? આન્દ્રે પ્રશ્ન એ કે, સાધુઓના લેપ થયા એમ કહેવું એ તે ઉત્સૂત્રભાષિતા સિવાય બીજું શું છે ? એકવીશ હજાર વર્ષોં શાસન રહેવાનું તે શું સાધુએ સિવાયનું અરે આવી વિના પાયાની કલ્પનાએ તે સમા જનેને ક્રમ ચે ? ઇતિહાસિક અને વિચારક યુગમાં આવું હું બગ નજ હુંકાય. સ્થા. સમાજ અને તેરાપથી સમાજો પહેલાંના પ્રત્યેક સદીના મહાપુરૂષાના ચરિત્ર જીએ તે ખ્યાલ આવશે કે, કેવા મહાપુરૂષા થઇ ગયા.
?
પેાતાની કલ્પનાઓમાંથીજ એક નાનકડા મહેલને રાજ્યમહેલ માની મીયાં—મીઠું બની જેમ આવે તેમ
ફાલ્ગુન.
હ ંકારવું એ આ વસ્તુ મહત્વપૂર્ણ કામ છે. ગૌતમ ભગવાન ચૌદ પૂરે પણ જ્યારે ગુરૂની પ્રતિક્ષા કરી તે આજના યુગજન્મીએને વિના ગુરૂએ નિર્કુશતા આવે એમાં નવાઇ નથી. આ વર્ગોને અનેક વિદ્વાનાએ, અનેક સ્થળેાએ શાસ્રા માટે આહ્વાન કયુ. પણ શાસ્ત્રની સન્મુખ આવતા નથી, અને અધ્યાત્મની દાંભિક વૃત્તિથી વાતા કરીને સ્થળ મૂકીને ચાલ્યા જવાનું જ ઉચિત માને છે.
જેએને તેરાપ'થી સમાજની ઉત્સૂત્રભાષિતા જાણવી ાય તેઓએ શ્રી જવાહરલાલજીનું બનાવેલ પુષ્ટ કલેવર ધર્માંડણ નામનું પુસ્તક વાંચવુ અને સ્થાનકવાસી સમાજની શિથિલતા અને ઉત્સૂત્ર ભાષિતતા જાણવી હોય તેઓને “વિભ્રમ વિનાશ” પુસ્તક વાંચવું. એ સિવાયના પણ અનેક ગ્રંથા જોવા જેવા છે. જૈન તત્વાશ, મૂર્તિમડન, મૂર્તિપુજેના પ્રાચીન ઇતિહાસ, તેરાપથમત સમીક્ષા આદિ ગ્રંથા મૂ. પૂ. સમાજના પ્રત્યેક ધરામાં રાખવા જેવા અને મનન કરવા જેવા છે. મૂ. પૂ. સમાજ નહિ જાગે તે એસી રહેશે તે આ વસે...કડા સ્થળેામાં ભારે મીશન દ્વારા પોતાના મંતવ્યના બંધનમાં હજારાને મમરીતે ફસાવશે. જો કે, આ પ્રસંગે આ સમાજેની માન્યતાઓ કે ચર્ચા બતાવવાની મારી મનીષા નથી જ. પણ પ્રાસંગિક કેટલુંક સમાજ સમક્ષ રજુ કરીશ, એ સમાજસુના વાંચી અને એ દિશાને ઉજવાળશે. આપણા સમાજમાં સધળીએ શક્તિએ ઇં અને કેટલીક તેા વિકાસને પંથે પણ છે. છતાંય પણ હજી શક્તિ સંગ†ન નથી; નવા જૈનેા બનાવવાની વાતે કરવાવાળાઓને પણ એટલું ચોક્કસ સમજવુ જોઇએ કે, આજથી ઘેાડા વર્ષોંમાંજ સ્થાનકવાસી સમાજે અને તેરાપંથી સમાજે મૂ. પૂ. સમાજમાંથી પચીશેક હજાર જૈનાને શ્રદ્ધા પરિવર્તિત કર્યાં. આવા ઉચ્ચ અને સ`સ્કારી યુગમાં વિદ્વાનેાની હારમાલ હેાવા છતાં આટલી સ`ખ્યા કેમ કરી? આ પ્રશ્નના ઉકેલ એટલેજ કે, પ્રચાર કાર્યના અભાવ છે. સજ્જના ! હું જે હકીકત કહેવા ધારૂં છું તે પણ એજ છે કે, સમાજ આ પ્રચારકાર્ય પ્રતિ આંખમિંચામણાં કેમ કરે છે? પૂ. સાધુ મહારાજો સહિષ્ણુ બની, આ પ્રદે
