________________
૨૮ ].
જાગતા જ નથી.
જેનાથી રા િશત્રુએ ધટે તે સાચું જ્ઞાન છે અને તેવા જ્ઞાનવાળા જે હાય તેજ સાચા જ્ઞાની છે.
નારકીએ દુ:ખ દાવાનલથી મળી રહેલા છે, તિય "ચે વિવેક રહિત છે અને દેવતાઓ વિષયમાં રાચી માચી ગયા છે, માટે મનુષ્યાનેજ ઉત્તમધમ સામગ્રીની પ્રાપ્તિ થ શકે છે. એજ કારણે સુનુષ્યભવની દુČભતાનું વ`ન કરવામાં આવ્યું છે.
કદાચ
જે આત્મા ક માં શૂરવીર હોય, તેને સુગુરૂના યાગ મળે અને તે ધર્મને પામી જાય તે જરૂર તે અત્મા ધર્માંમાં કમાલ કરે પણ ધર્માંશુર અનવાને માટે કન્નુર બનવું જોઇએ એવા કાયદે। શ્રી જૈનશાસનમાં નથી.
વિષય અને વિષયની સામગ્રીએ આત્મગુણના નાશ કરનારી છે. ત્યારે જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, તપ અને સંયમની સામગ્રી એ આત્મગુણાને ખીલવનારી છે.
સંસાર કારાગાર છે, વિષયેા વિષ જેવા છે અને દુનિયાદારીની વાસના આત્મા માટે અહિતકર છે; તેમ દરેક સમ્યગ્દષ્ટિએ માનવું જોઈએ.
દુનિયામાંથી પરતંત્રતા ચાલી જાય એ સ ંભવી નથી, કારણકે દુનિયા એજ કેદખાનુ છે. માટે જે સ્વતંત્ર થવુ હોય તે રાગ અને દ્વેષને છેડા, મારૂં અને પારકું ભૂલી જાએ.
વિચિત્રતાથી ભરેલી દુનિયામાં એક સરખી સ્થિતિ કાઇ કરવા માગે એ સથા અસંભવિત છે.
‘ જર, જમીન અને જોરૂ; એ ત્રણ કજીયાનાં છે.' એના સંસર્ગીમાં રહીને શાંતિની વાત કરવી એ વાહિયાત વક્ત છે.
લક્ષ્મી પૂણ્યથી મળી પણ વિષય વિલાસમાં અને રંગરાગમાં જ તેને વ્યય થાય, તે માનેા કે, એ પુણ્યમાં વિષના કણીયા પડચા છે; અને લક્ષ્મીદાન, સાગ કે દુનિયાના વાસ્તવિક ભલામાં વપરાય તે।
ફાલ્ગુન.
માનવું કે, તેમાં અમૃતના છાંટા છે.
ખરેખર સ`સારની આરાધના માટે જેવી સ્થિરતા અને ધીરતા છે, તેવી સ્થિરતા અને ધીરતા મેાક્ષની સાધના માટે આવી જાય તે મેાક્ષ સહેજ પણ દૂર રહે નહિ.
તરવાની ક્રિયામાં કુશળ માણસ, નદીમાં પડતું મૂકે અને હાથ પગ ન હલાવે તે। તે તરી જાય કે ડુખે ? તેવી જ રીતે આત્મસ્વરૂપને જાણનાર ભૂમિકાને ચિત આત્મકલ્યાણ કરવાવાળી ક્રિયાઓને ના કરે તે તે તરી જાય કે ડુએ ?
આત્મા અને જડના સયેાગ એજ સંસાર; અને જડથી આત્માને વિયેાગ તેનું નામ મુક્તિ તથા જડ અને ચેતનના યથાસ્થિત સ્વરૂપના વિવેક તેનું નામ સમ્યગ્દર્શન.
પારકાના દેષ કાઢતાં પહેલાં પેાતાના દાષાને કાઢતાં શીખેા. ગુણીની પ્રશંસા ન થાય તેા કાંઈ નહિ પશુ ગુણીની નિંદા ન થાય એની પુરતી કાળજી રહેવી જ જોઇએ.
લક્ષ્મીની મૂર્છા ઉતાર્યા વિના દાન ધર્મ આવવે મુશ્કેલ છે, શરીર ઉપરની મૂર્છા ઓછી થયા વિના શુદ્ધ સદાચારી થવું મુશ્કેલ છે, લાલસાને ત્યાગ કર્યા વિના તપાગુણ આવવા કઠણ છે. અને દુષ્ટ ભાવના
ગયા વિના સારીભાવના આવવી મુશ્કેલ છે.
રાખવાના પ્રયત્ન નહિ કરવા છતાં પણ પુન્યવાન પાસે લક્ષ્મી રહે છે અને રાખવાના પ્રયત્ન કરવા છતાં પણ પુણ્યહીનેાની પાસેથી લક્ષ્મી ચાલી જાય છે.
નવકાર ગણવા માત્રથી જૈન નથી, પણ એ ગણનારા નવકારને માનતા હોય તેાજ તે જૈન છે; અને માનનારા તેજ કે, જેને નવકારમાં આવતાં પદો પ્રત્યે બહુમાન હોય અને એનું અપમાન પાતે સહન કરી શકતા ન હોય. જે વસ્તુ પોતાના આત્માને ઉદ્દાર કરનારી છે એમ જે માને તે તેનું અપમાન કદીજ સહન નહિ કરી શકે.
