________________
[ પ ] પશ્ચિમ લાંબે, પચવીશ જનની ઊંચાઈવાળે અને તેના ચોથા ભાગે (સવા છ જન) જમીનમાં ઊંડે, પચાસ
જન પહોળ, રુચકના આકારવાળે, સર્વ રજતમય વિજયાર્ચ નામે પર્વત છે. તેણે પોતાનો વિસ્તાર બાદ કરતાં બાકી રહેલા ભરતક્ષેત્રના પ્રમાણના અર્ધભાગવાળા ઉત્તર દક્ષિણ એવા બે વિભાગ (૨૩૮ જન ને ત્રણ કળા પ્રમાણ) કરેલા છે. તે પર્વત બંને બાજુએ વેદિકા અને વનખંડવાળે છે. તે પર્વતમાં પશ્ચિમ બાજુએ તમિસા નામે ગુફા ગિરિના વિસ્તાર જેટલી (૫૦ જન) લાંબી અને બાર જન વિસ્તારવાળી (પહોળી) તથા આઠ જન ઊંચી છે. તેની બંને બાજુ વિજયદ્વારના પ્રમાણવાળા બે દ્વાર છે. વજુમય બારણાથી બંધ કરેલી છે. કૃતમાલ નામના દેવને ત્યાં નિવાસ છે. તે ગુફાના મધ્યમાં બે એજનના આંતરાવાળી અને ત્રણ ત્રણ જનની પહોળાઈવાળી ઉન્મગ્નજલા ને નિમગ્નજલા નામની બે નદીઓ છે. તે તમિસ્રા ગુફા પ્રમાણે જ એ પર્વતની પૂર્વબાજુએ ખંડપ્રપાતા નામની ગુફા છે. ત્યાં નૃત્તમાલ નામના દેવનો નિવાસ છે. (તે તેને સ્વામી છે.)
વિજયાત્ર્ય પર્વત ઉપર દશ જન ચડીએ ત્યારે બંને બાજુએ દશ દશ એજનના વિસ્તારવાળી (પહેળી) વિદ્યાધરની બે શ્રેણીઓ છે. તે પર્વતપ્રમાણ લાંબી છે ને વેદિકાવનખંડ યુક્ત છે. તેની દક્ષિણ બાજુની શ્રેણી જનપદ સહિત રથનપુરચક્રવાલ પ્રમુખ પચાસ નગરવાળી છે અને વિચિત્રમણિ, પુષ્કરિણી, ઉદ્યાન અને કીડાસ્થાનોથી વિભૂષિત છે. ઉત્તર બાજુની શ્રેણીમાં ગગનવલ્લભ વિગેરે સાઠ નગરો છે. તે બંને શ્રેણીમાં વિદ્યાના પ્રસાદથી પ્રાપ્ત થયેલા વાંચ્છિત
