Jain Siddhanta Kaumudi Purvardha

Author(s): Ratnachandra Maharaj
Publisher: Nagrajji Nahar Jaipur

Page 39

पम्ममधिकारप्रकरणम्
पिच्चे च्चस्य तियः।३।३।५७॥ णिशब्दघटकस्य चस्य तियादेशो वा स्यात् । णिश्यं, णितियं, शिवं । णिचइति-आदेशस्यानेकवर्णत्वादकारसहितकारद्वयम्य स्थाने तियादेशः । तकारस्य यकारे यलोपेच. पिइये । यकाराभावे णितियं । तियादेशाभावे हि ॥
गिहस्य गहधरहराः । ३।३॥ ५५ ॥
एते आदेशाः पर्यायेण वा स्युः । गहें, घरं, हरं, गिहं ।। गिहस्येति-अनेकवर्णवात्सर्वादेशाः वेत्यनुवर्तते ॥ पर्यायेणेति-कविद्गहादेशः कचिघरादेशः कविध्धरादेश इत्यर्थः
पजाये ज्जायस्य रियागः । ३।३।५६ ॥ पजायशब्दघटकल्य जायस्य रियागादेशो वा स्यात् परियागो, पजायो । पजायइति-अनेकवर्णत्वात्समप्रस्य जायभागस्य रियागादेशे परियागो । यकारस्य लोपे परिभागोपि भादेशामाने पनायो।।
परिवाट्या डः।२।३।६६॥ परिवाटीशब्दस्योपधाया डकारादेशो वा स्यात् । परिवाडी, परिवाटी। परिवाट्याइति-उपधाया वा इत्येतत्पदद्वयमनुवर्तते उपधाभूतस्य टकारस्य डकारे परिवाडी । काराभावे परिवाटी । बाहुलकाद्वकारस्य न यकारः। उ इत्यत्राकार उदारणार्थः ।।
तत्थस्य तहः । ३.३ ॥ ५३॥
तत्थस्य तहादेशो वा स्यात् । तह, वत्थं । तत्थस्येति-भनेकवर्णत्वात्सर्वादेशः । वेत्यनुवर्तते तत्यं सत्यम् ॥
धणोईक्तको । ४ । २।४॥ धणुशब्दस्य हक्खा इत्येतावागमौ वा स्तः । धणुहं, धणुक्वं, धएं।
धणोरिति-हक्खको कित्त्वादन्त्यावयवत्वं अवयवावयविभावस्य पप्ठ्यर्थस्य निश्चयात् वयाचहगागमे धणुई । लगागमे अणुक्खं । तदभावे धणु।
परिहे पः फः।३।४।१४॥ परिहाशब्दघटकपकारस्य फकारो वा स्यात् । फरिहा, परिहा । परिहाति-परिहइति सप्तम्यन्तम् । सप्तम्यर्थः घटकलम् ।पइति षष्ठ्यन्तम् । पकारस्पेस्याका कारावाः।