________________
વેરના બંધ પડી ગયા. ચોથા મહિનાના ઉપવાસની દૂર પ્રતિજ્ઞા લઈને તપસ્વી યેનક ધમધમતા અંતરે ધ્યાનમાં બેસી ગયા. નખથી શિખ સુધીના એમના દેહમાં જાગી ઊઠેલો દ્વેષનો દાવાનલ જોઈને સૌ ગભરાઈ ગયા : રે! તપસ્વીના શાપનો ક્યાંક ભોગ બની બેસીશું. ભાગો, રે ! ભાગો !
આગ લાગી ગઈ હતી. હવે કૂવો ખોદવાનો કોઈ અર્થ નહોતો. છતાં પોતાની ગંભીર ભૂલનો ખ્યાલ આવી જતાં જ રાજવી સુમંગલ સમી સાંજે દોડતા પગે તપસ્વી પાસે પહોંચ્યા. - યેનક તપસ્વીના અંગેઅંગમાં તો વેરની જ્વાલાઓ ભભૂકી ઊઠી હતી. જ્યાં રાજવી સુમંગલે એમના ચરણ પર આંસુનો અભિષેક કર્યો, ત્યાં જ તપસ્વીના મોંમાંથી વેરની
જ્વાળાઓ ઓકાવા માંડી. શાપની ભાષામાં એમણે કહ્યું : સાલા, સુમંગલ ! હોઠ પર હેત રાખીને, હૈયામાં હલાહલ રાખવાની ધિષ્ઠાઈ કરતા તને આ ઉંમરેય શરમ નથી આવતી ! હું માનતો હતો કે, તું બાળપણની વેરવૃત્તિ ભૂલી ગયો હોઈશ! પણ મારી આ માન્યતા મને આજે દગો દેતી જણાય છે. સાપની દાઢમાંથી હજી ઝેર જાય, કૂતરાની પૂંછડી હજી સીધી થાય, પણ તારો સ્વભાવ તો ન જ બદલાય ! તું ભક્તનો દાવો કરીને મારી જીવન-નાવને ઝંઝાવાતમાં સપડાવવા માગે છે. તું જો આવું વેર રાખે છે. તો હું વેરનો બંધ ઇચ્છું છું. મેં મારા તપનું ફળ માગી જ લીધું છે. મારા તપનો જો કંઈ પણ પ્રભાવ હોય, તો હું આવતા ભવમાં તને મારનારો થાઉં ! ક્ષમાની હવે કોઈ સંભાવના જ નથી. મારા રોમરોમમાં ધખારો છે : વેર ! વેર ! વેર !
નાવ કિનારે આવીને ડૂબી ગઈ. જે તપથી સમાધિ સાધવાની હતી, એ તપના ફળ રૂપે ઉપાધિ માંગીને તપસ્વી શ્યનક યંતર તરીકેની કાયાપલટ પામ્યા.
જૈનશાસનના જ્યોતિર્ધરો ભાગ-૧ |
