________________
બીજી શતાબ્દી આસપાસ થવા પામ્યું. આ પછી સદીઓ સુધી પૂજા અને પૂજકો દ્વારા આ એ પાજા-વસી ગાજતું જ રહ્યું અને ગોંન્નત શિખરે ખડું રહી શક્યું. વર્ષોનાં વર્ષો બાદ આગળ જતાં મુસ્લિમ-આક્રમણોનાં ધાડેધાડાં ઊતરી પડતાં પાજાપસી મંદિર પર બળાત્કાર કરીને એને મસ્જિદમાં પલટી નાખવામાં આવ્યું. ભૂતકાલીન એ “પાજા વસી વર્તમાન કાળે પાંડા મસ્જિદ તરીકે આજેય વઢવાણમાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે. - ભૂતકાલીન વઢવાણના ક્ષણક્ષણમાં અને વાતાવરણના કણકણમાં કેટલીય આવી વસી ભરવાડણો, કેટલીય આવી પાજાવાસીઓ અને કેટલાય આવા પાજાશ્રેષ્ઠીઓ છુપાયા છે. જરૂર છે એને ખોળી કાઢવાની! ખોજી બનીને ઇતિહાસની એ ઈમારતમાં કોણ પ્રવેશશે ? વઢવાણની વાટે વાટે ભૂતકાળ તરફ પાછા ફરીએ તો આવી કઈ કઈ ઘટનાઓ જાણીને ઘટઘટમાંથી આનંદ-અનુમોદનની ધારા વહી ન નીકળે શું?
જૈનશાસનના જ્યોતિર્ધરો ભાગ-૧
