Jain_Satyaprakash 1952 11

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 6

એક કેન્દ્રસ્થ સંસ્થા
લેખક :- શ્રીયુત મોહનલાલ દીપચંદ શેકસી આપણે શું સામે બની રહેલા બનાવો પ્રતિ દુર્લક્ષ્ય દાખવશું તે સમજી લેવું કે આપણી પાસે પૂર્વજોને શિલ્પકળાના ધામ સ્વરૂપે જે અમલે વારસો છે તે ન તે સાચવી શકીશું કે ન તે એને વિનષ્ટ થતું બચાવી શકીશું. આજે દેશમાં આઝાદી આવ્યા પછી જે વાતાવરણ સર્જાયું છે એ જૈન સમાજ અને એમાં પણ આપણા વેતાંબર સંપ્રદાય માટે ખાસ વિચારણીય છે. જ્યારથી ભારતવર્ષ હિંદુસ્તાન અને પાકીસ્તાન રૂપે બે ભાગમાં વહેચાઈ ગયું ત્યારથી આપણું જે દેવમંદિરો-એમાં સ્થાપન કરેલી કળામય મૂર્તિઓ-કરાંચી અને પૂર્વ પંજાબના શહેરો જેવાં કે ગુજરાંવાળા, મુલતાન, લાહોર આદિમાં હતી તે આપણે ગુમાવી બેઠા, એટલું જ નહીં પણ એનું તેમજ એ સ્થાનનું શું થયું તે પણ આપણે જાણતા નથી. જ્યાં આ દશા નજર સામે કિયાં કરતી હોય ત્યાં એ પર કબજો કે માલિકી હકકની વાત કરવી અગર તે ત્યાં જઈ આપણુમાંના થડા ભાઈઓએ વસવાટ કરો એ શકય નથી જ, હા, એટલું આપણું સદ્ભાગ્ય છે કે જે આપણું હાથમાંથી આજે ચાલ્યું ગયું છે એમાં કોઈ તીર્થસ્થળ વિદ્યમાન નથી અને નથી કોઈ ઐતિહાસિક યા પ્રાભાવિક સ્થાન. બાકી એ અંગે ખરચાયેલી રકમને કિંવા એ પાછળ રમણ કરી રહેલી ભાવનાને આંક મૂક પાલવે તેમ નથી જ. ખેર એ થયું અને આપણે જોયું તે ઉપરથી તે બોધપાઠ ગ્રહણ કરવામાં ન આવે તે આપણું સરખા પ્રમાદી અથવા તે દેશ-કાળના એંધાણ પારખવામાં બેદરકાર અન્ય નહીં લેખાય. કથાનકમાં આવતી પેલી શેઠ-શેઠાણીવાળી વાત ભવિષ્યને ઇતિહાસકાર આપણું શિરે ચટાડશે અને કહેશે કે- “શેઠાણીએ ચારો માલ લઈ ગામ બહાર નીકળી ગયા ત્યાં સુધી શેઠનું જાણપણું જોયું, આ મરે એ સત્વહીન લાગ્યું એટલે કહી દીધું કે–સ્વામિન, તમારા જાણપણુમાં ધૂળ પડી.” એ મુજબ ગાંધીયુગના જેને પણ નેત્રો સામે પંજાબને હત્યાકાંડ જોયા છતાં–એમાં કીમતી વારસો ગુમાવ્યા છતાં ભારતવર્ષમાં પિતાના વિખરાયેલા-એમના ધર્મનિષ્ઠ અને સાહસશિરોમણિ એવા-ભામાશાહ જગડુશાહ કે વિમળશા યા તે વસ્તુપાળ-તેજપાળના મૂલ્યવાન વારસાને સંગઠિત બની સાચવી ન શક્યા..
નવા બંધારણ હેઠળ પ્રાંતિક સરકારો ઘણી રીતે પોતાને વહીવટ સ્વતંત્રપણે કરવાની સત્તા ધરાવે છે. આપણી કલ્યાણકભૂમિઓ આપણું કળાના ધામમાં અને કારીગરીમાં અજોડ ગણાતા દેવમંદિરે એવા પ્રાંતામાં આવ્યા છે કે જ્યાં એક કાળે આપણી સંખ્યા વિશેષ હતી પણ આજે એમાં ઘણું ઓટ આવ્યો છે. આપણું સદ્દભાગે આ સ્થળામાં જે ભેડા ઘણા જૈન ભાઈઓ વસે છે એમાં હજુય ધર્મપ્રેમ જાગૃત છે એટલે વહીવટીતંત્ર ચાલ્યા કરે છે, જે કે જીર્ણોદ્ધાર અને મરામત આદિના પ્રસંગમાં એ કાર્યવાહકેને આજે મુંબઈ અમદાવાદ યાને ગુજરાત-સૌરાષ્ટ્ર તરફ નજર નાંખવી જ પડે છે. પૂર્વ કાળની સમૃદ્ધિ પાના-પુસ્તકમાં નેધાયેલી છે તે આજે ત્યાં રહેવા પામી નથી. એક તરફ પડતા કાળના આ ચિહ્નો દષ્ટિગોચર થાય છે ત્યારે બીજી તરફ શિપ-સ્થાપત્યનાં આવાં ઐતિહાસિક સ્થળોને વહીવટ સુવ્યવસ્થિત રાખવાના અને સંરક્ષણ કરવાના ઓઠા હેઠળ પ્રાંતિક સરકારે એ માટે ખાતું ઊભું કરવા ધારે છે. આપણે સારી રીતે જાણીએ છીએ કે આજની ધારાસભામાં બિરાજતા મોટા ભાગના સભ્યમાં ધર્મપ્રેમ ધર્મશ્રદ્ધા અગર તે પૂર્વની આપણી સંસ્કૃતિ માટે કેટલું બહુમાન છે | ખાતું ઊભું થાય અને એ અંગે વસ્તીના