Jain_Satyaprakash 1946 03

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 4

૧૨ ]
શ્રી જેને સત્ય પ્રકાશ
[ વર્ષ ૧૧
કેટલાંક પ્રાચીન સ્થાને લેખક–પૂજ્ય મુનિ મહારાજ શ્રી ન્યાયવિજયજી (ત્રિપુટી) આ વખતના વિહારમાં આવેલાં કેટલાંક પ્રાચીન સ્થાનેનો પરિચય અહીં આપું છું
રાતેજ–આ સંબંધી વિગતવાર વર્ણન મેં ગત વર્ષના “જૈન સત્ય પ્રકાશ'ના અકામાં આપ્યું છે. અહીં શ્રીનેમિનાથજીનું ભવ્ય બાવન જિનાલયનું મંદિર છે. બારમી તેરમી સદીના લેખ મલે છે–આ સ્થાનના જીર્ણોદ્વાર પછી જે પરિકમાં ઘણું ચિતહાસિક માહીતી આપનારા શિલાલેખ હતા, તે પ્રાચીન પરિકરે અન્યત્ર લઇ જવામાં આવ્યાં છે. મંદિર ભવ્ય અને સરસ છે. પાસે જ મોટી ધર્મશાળા છે. યાત્રિકોને બધી અનુકુલતા મલે છે. આ વખતે અમારી સાથે પચાસેક માણસને નાનકડો સંધ પણ આવ્યું હતું. ભાયણ આવનાર દરેક જૈન યાત્રિકે આ પ્રાચીન સ્થાનની યાત્રાને લાભ અવશ્ય લેવા જેવું છે. શાતિનું સ્થાન છે.
આ વખતે અહીં એક મહાત્મા મળ્યા, તેમણે જણું કે આ તો પ્રાચીન રત્નાવતી નગરી છે. ચંદરાજા અહીં દર્શન કરવા આવતા અને અહીંનું પ્રાચીન ભેરૂં પણ એ જ સૂચવે છે. આ ભય ઠેઠ પાટણ મેઢેરા જાય છે. તેમ જ અહીંથી પ્રાચીન મોટી મોટી ઈટ વગેરે નીકળે છે, વગેરે એતિહાસિક શેખેળ કરવા ઈચ્છનાર મહાનુભાએ આ સ્થાનનું બારીક નિરીક્ષણ કરી, ભોંયરા વગેરેની દંતકથાઓને ઇતિહાસની કસેટીએ કસી સત્ય હકીકત બહાર મૂકવાની જરૂર છે. અહીંથી અમે આવ્યા મેઢિરા.
મોઢેરા-આ તો આત પ્રાચીન સ્થાન છે, અને એ સંબંધી ઘણું લખાયું છે. આમરાજા પ્રતિબોધક જૈનાચાર્ય શ્રી બપ્પભટ્ટસૂરિની ગાદીનું આ પ્રાચીન સ્થાન છે. તેઓ પિતાની વિદ્યાના બળે પાંચ તીર્થોની યાત્રા કરતા તે પૈકીનું આ એક છે. આનું પણ હું સંક્ષિપ્ત વિવેચન “જેન સત્ય પ્રકાશ” ના અંકમાં આપી ગયો છું એટલે વધુ પુનરુક્તિ નહિ કરું. આ વખતે અહીંના ગામ બહારના પ્રાચીન મંદિરના નિરીક્ષણમાં તેની છતની કારણું બહુ જ બારીક છે અને તેમાં કુંભારીયાજીના મંદિરની કેરણીમાં એક વિભાગમાં નેમ રાજુલની જાનના પ્રસંગો આપ્યા છે તેના જેવું દેખાયું. અમારી સાથેના મુનિ મહાત્માએ પણ એ જ કહ્યું. એટલે આ જૈન મંદિર છે, એમાં તે સદેહ નથી જ. એક બીજું સબળ કારણ પણ સાંભળ્યું કે મંદિરની સામેના ફંડના પાણીની શુદ્ધિ માટે ખેડાણ કરાવતાં માટી બહુ નીકળ્યા પછી એક તરફ ભાગ નમી જતાં નીચે પ્રાચીન જૈન મૂર્તિઓ ત્યાંના કાર્યવાહક બધુએ જઈ જોતાં એમને લાગ્યું
૧ મંદિરની તરફ બહારના ભાગનાં પ્રાચીન પૂતળાંમાંથી જે સારા અને અખંડિત હતાં તેને ઉતારી એકની હનુમાનજી તરીકે પૂજા થવા માંડી છે; એકની સીતારામ તરીકે પૂજા થવા માંડી છે, એકની વળી વિષ્ણુ અને સૂર્યરૂપે ઉપાસના થવા માંડી છે, પરંતુ વાસ્તવિક રીતે જોતાં નથી તો એ હનુમાનજી કે રામચંદ્રજી, નથી વિષ્ણુ કે સુર્ય; માત્ર ઘણું જૈન મંદિરમાં બહારના ભાગમાં વિવિધ આકૃતિવાળા પૂતળાં હોય છે તે પૈકીનાં જ આ પૂતળાં છે.