Book Title: Jain_Satyaprakash 1946 03
Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮૦ ] શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[ વર્ષ ૧૧ શાર્દૂલવિક્રીડિત–-કડી ૧લી, ૮મી, ૧૮-૧૯ ભાસા--કડી ૧૪-૧૫.”
આ ફાગની છપાવાયેલી આવૃત્તિમાં એના કર્તા તરીકે સેમસુન્દરસૂરિને ઉલ્લેખ છે અને તે એના અંતમાંના પક્ષમાં જે “સોમસુન્દર’ શબ્દ વપરાયેલો છે તેને આભારી હોય એમ લાગે છે. આપણા કવિઓમાં પણ કર્તા તરીકે આ સૂરિને જ નિર્દેશ છે, પણ જેન ગૂર્જર કવિઓ (ભાગ ૩, ખંડ ૧, પૃ. ૪૩૯)માં કર્તા તરીકે સોમસુન્દરસૂરિના શિષ્ય સાધુરાજ મંદિરનના શિષ્ય રત્નમંડનમણિનો ઉલ્લેખ છે. અને તે આ ફાગના અંતમાંની પુપિકામાં રત્નમંડનગણનું કર્તા તરીકે નામ જોતાં સાધાર જણાય છે. પૃ. ૪૪૦માં આ ફાગનો કેટલોક ભાગ અપાયો છે. વિશેષમાં ૫. ૪૩૯માં આ ફાનનું નામ નેમિનાથનવરસફાગ એવા નામાન્તરપૂર્વક અપાયું છે. જે. સા. સં. ઈ. (પૃ. ૪૮૮)માં નેમિનાથનવરસફાગને, સમસુન્દરસૂરિના શિષ્ય રત્નમંડનગણિની કૃતિ તરીકે ઉલ્લેખ છે; પણ એ ભ્રાત છે. ખરી રીતે શિષ્યને બદલે શિષ્યના પ્રશિષ્ય જોઈએ. એવી રીતે નદિરત્ન તો રત્નશેખરસૂરિના રિાષ્ય છે (જુઓ જે. સા સં. છે. પૃ. ૫૧૫), નહિ કે સોમસુન્દરરિના.
[૧૮] નેમિનાથફાગુઃ કર્તા પદ્ય આ ચૌદ કરીનું કાવ્ય છે એને રાગ “મારૂણિ' છે. વિ. સં. ૧૫૧માં લખાલી હાથપોથીમાં આ ફાગુ મળે છે. એના કર્તા પદ્મ છે, એમ સાલિભદ્રકાક અને દુહામાતૃકા રચેલ છે. જેન ગૂર્જર કવિઓ (ભા. ૩, ખં, ૧, પૃ. ૪૦૬–૭)માં આ ફાગુની પહેલી અને છેલ્લી બે કડીઓ અપાયેલી છે.
[૧૯] હેમવિમલસૂરિફાગ કર્તા હંસવીર આ ફાગ જૈન ઐતિહાસિક ગૂર્જર કાવ્યસંચયમાં સેમી કર તરીકે છપાયેલ છે. એને સાર આ પુસ્તક (પૃ. ૯૫-૯૬)માં અપાયો છે. વિ સં. ૧૫૫૪ના શ્રાવણ માસમાં દાનવર્ધનના શિષ્ય હંસલરે આ ફાગ ૫૭ કડીઓમાં રહે છે. ૧૦-૧૦ અને ૨૯-૩૫ એ ક્રમાંકવાળી કડી “ દલા માં છે, જયારે ૧૪–૨૮ અને ૩૬-૫૭ એ ક્રમાંકવાળી કડીઓ “ફાયમાં છે.
આ ફાગુ પછી લગભગ પોણે સે વર્ષ સુધી કોઈ જૈન ગ્રંથકારે ફાગુકાવ્ય રચ્યું હોય છે તે જાણવા જેવામાં નથી. બાકી વિ. સં. ૧૫૭૭માં વિદ્યમાન ચતુર્ભુજ નામના અજેન લેખકે એક “ફા” કાવ્ય રચ્યું છે. ગુજરાતી સાહિત્યની રૂપરેખા (પ. ૫)ના ત્રીજા ટિપ્પણમાં આ લેખકને “યુવાન ને છટાદાર એક “ફાગુ' કાવ્યકાર” તરીકે ઓળખાવેલ છે.
[૨૦] સ્થૂલભદ્રપ્રેમવિલાસફાગ કર્તા જયવંતસૂરિ “જે. સા. સં. ઈ. ” (પૃ. ૬૦૬) પ્રમાણે આ સૂરિને કાવ્યકાલ વિ. સં. ૧૬૧૪ થા વિ. સં. ૧૬૪૩ સુધીનો છે. એમણે સ્થૂલભદ્રપ્રેમવિલાસફાગ રચેલ છે.
[૨૧] સ્થૂલિભદ્રાગધમાલિઃ કર્તા માલદેવ આ ૧૦૭ કડીનું કાવ્ય છે. વિ. સં. ૧૬૫૦માં લખાયેલી હાથપથીમાં એ છે એ ઉપરથી એને રચનાકાળ આથી પ્રાચીન ગણાય. માલદેય એના કત છે, એમણે વિ.
For Private And Personal Use Only
