________________
ધર્મના આદ્ય પ્રકાશક : ૧૯
રીતિએ એવા આત્માઓને અનત જ્ઞાનીએનાં વચના પરિ પૂર્ણ અને વિશુદ્ધ (absolute and pure) સત્ય જ્ઞાનને પેદા કરનારાં લાગે છે તથા તેનું વારવાર મનન અને પિરશીલન તેમને મન જીવનના એક અપૂર્વ આહ્લાદનું અને વિકાસનું સાધન થઈ પડે છે. જે આનંદ અને જે સુખ તેમને જ્ઞાનીઓનાં વચનાનું પિરિશીલન કરતી વખતે અનુભવાય છે, એ આનંદ અને એ સુખ દુનિયાની કેાઈ શહેનશાહતનાં સુખામાં પણ તેમને દેખાતાં નથી. જ્ઞાનીઓનાં વચનેાની આ વિશિષ્ટતા (peculiarity) તેને જ સમજાય, કે જેઓની ભાગચિ (Love of passions) નષ્ટ થઇ હોય એને તત્ત્વરુચિ (Love for knowlekge of reality) જાગ્રત થઇ હાય. બીજાઓની ષ્ટિએ તે આ વાત અતિશચેક્તિરૂપ પણ બની જાય.
રોાધક-દ્રષ્ટિ અને સિદ્ધ દૃષ્ટિ
વૈજ્ઞાનિક અને જ્ઞાનીઓ વચ્ચેનું આ અંતર સમજાયા પછી હવે એવી શંકા નહિ રહે કે, જ્ઞાનીઓની જ્ઞાન-દૃષ્ટિ માત્ર શ્રદ્ધા ઉપર જ નિર્ભર હાવાથી તે મનુષ્ય માત્રને આકષી શકતી નથી. પરંતુ આ લેાકના માર્ગોમાં કે પરલાકના માર્ગોમાં શેાધકષ્ટિ કરતાં પણ શુદ્ધ-ષ્ટિ વધુ ઉપકારક છે. શેાધક–ષ્ટિ એ અસિદ્ધ છે અને શુદ્ધ ષ્ટિ એ સિદ્ધ (established truth) છે. સિદ્ધ કરતાં અસિદ્ધનુ મહત્ત્વ અધિક હાઈ શકે, એ ત્રણ કાળમાં અનવા યાગ્ય નથી.
સિદ્ધ—ષ્ટિ એ અધિક ઉપકારક હોવા છતાં, તે શ્રદ્ધા અવશ્ય માગે છે અને એ જાતની શ્રદ્ધા એ દુર્ગુણ નથી પણ સદ્દગુણ છે. અપૂર્ણ આત્માને પૂર્ણ ઉપરની શ્રદ્ધા, જ એક
