________________
૧૮૬
ગીતાદર્શન
કલ્યાણકા૨ી વાત જેમ કહી હતી, તેમ મહાત્મા કૃષ્ણ, શ્રીઅર્જુનને કહે છે. ચોવીસ તીર્થંકરો ક્ષાત્રત્વભર્યા જ હોય છે. એથી જ એને આ યોગ ખરેખર પથ્ય થાય છે.
વૈજ્ઞાનિક દૃષ્ટિએ કલ્પના કરીએ તો નિહારિકામાંથી સૂર્યમાળા છૂટીપડી ત્યારથી માનવસમાજમાં આ યોગ પ્રચલિત છે, અને ભવિષ્ય પણ રહેવાનો, પણ જેમ શરીર ઘસાય ત્યારે એ શરીરમાંથી રહેલો આત્મા જો ઈચ્છે તો બીજું નવું શરીર ધારણ કરે છે. તેમ ધર્મનું ક્લેવર એટલે કે ધર્મ તરફ લઈ જનારા ક્રિયાકાંડો ઘસાય છે, ત્યારે મહાવિભૂતિઓ, ધર્મનો આત્મા તારવી લઈ એને (ધર્મને) નવીન કલેવરોના સ્વાંગથી સજાવે છે, પરંતુ આ રહસ્ય ભકિતભીના સુહૃદય હૃદયો જ સમજી શકે છે.
अर्जुन उवाच ।
अपरं भवतो जन्म परं जन्म विवस्वतः । कथमेतद्विजानीयां त्वमादौ प्रोक्तवानिति ||४|| અર્જુન બોલ્યા
સૂર્યનો જન્મ જો પે'લો, ને પછી જન્મ આપનો; તો એને આદિ કે’નારા, શી રીતે આપને ગણું ? ૪
(ભલા ! આવું તે શું બોલો છો ? આપ તો મારી ઉમ્મરના મારા ગોઠિયા છો, સાંદીપનિ ઋષિના આશ્રમમાં આપનાં પગલાં હજુ ગઈ કાલનાં જ છે, વ્રજવાસીઓનું માખણચોરનું વિશેષણ હજી તાજું જ છે. એટલે ) આપનો જન્મ તો હમણાંનો છે અને વિવસ્વાનનો જન્મ તો પૂર્વકાળનો છે. (શ્રુતિ પણ એમ કહે છે ‘સૂર્ય આત્મા જગતસ્તસ્થપશ્ચ .’ સ્થિર અને ગતિમાન સહુનો આત્મા સૂર્ય જ છે. માટે જ તે આદિત્ય કહેવાય છે.) તો પછી હું કેમ માનું કે આપે તે (યોગ) સૌથી પ્રથમ જ ક્યો હતો?
નોંધ : પ્રકાશ વિના જગતની સ્થિતિ અશકય છે એમ આધ્યાત્મિક વિજ્ઞાન ભાખે છે. આજનું સ્થૂળવિજ્ઞાન પણ એ જ ભાખે છે. સૂર્યદિશા ભણી નિહાળવાનું ધાર્મિક ક્રિયાઓનું પણ એ ખાતર કહેવામાં આવ્યું છે. જૈનસૂત્રોમાં સૂર્યને દેહધારી દેવ તરીકે ઓળખવવામાં આવેલ છે અને જે પ્રકાશ દેખાય છે તે એના વિમાનનો છે એમ કહેવામાં આવ્યું છે.