Jain Drushtie Bramhacharya Vichar

Author(s): Sukhlal Sanghavi
Publisher: Z_Darshan_ane_Chintan_Part_2_004635.pdf

Page 9

જૈન દષ્ટિએ બ્રહ્મચર્ય વિચાર
[૫૧૫ ધર્મના ત્રણ સામે પણ કહેલા છે. એની વ્યાખ્યા જોતાં એમ લાગે છે કે ત્રણ કામની પરંપરા પણ જૈમસંમત હોય. આને અર્થ એ થયો કે ઈજમાનામાં જૈન પરંપરામાં (૧) હિંસાને ત્યાગ, (૨) અસત્યને ત્યાગ અને (૩) પરિમહનો ત્યાગ એમ ત્રણ જ યા હતા. પછી એમાં ચૌર્યને ત્યાગ ઉમેરાઈ ત્રણના ચાર યામ થયા, અને છેલ્લે કામાચારના ત્યાગને યામ વધારી ભગવાન મહાવીરે ચારના પાંચ યામ કર્યા. આ રીતે ભગવાન મહાવીરના સમયથી અને એમના જ શ્રીમુખે ઉપદેશાવેલું બ્રહ્મચર્યનું જુદાપણું જૈન પરંપરામાં જાણીતું છે. જે સમયે ત્રણ કે ચાર યા હતા તે સમયે પણ પાલન તે પાંચ થતું હતું. ફક્ત એ સમયના વિચક્ષણ અને સરળ મુમુક્ષુઓ ચૌર્ય અને કામાચારને પરિગ્રહરૂપ સમજી લેતા. અને પરિગ્રહને ત્યાગ કરતાં જ તે બન્નેને પણ ત્યાગ આપોઆપ થઈ જતું. પાર્શ્વનાથની પરંપરા સુધી તો કામાચારનો ત્યાગ પરિગ્રહના ત્યાગમાં જ આવી જતો અને એથી એનું જુદુ વિધાન નહિ થયેલું, પણ આમ કામાચારના ત્યાગના જુદા વિધાનને અભાવે શ્રમણ સંપ્રદાયમાં બ્રહ્મચર્યનું શૈથિલ્ય આવ્યું અને કેટલાક તે એવા અનિષ્ટ વાતાવરણમાં પડવા પણ લાગ્યા. એથી જ ભગવાન મહાવીરે પરિત્યાગમાં સમાસ પામતા કામાચારત્યાગને પણ એક ખાસ મહાવ્રત તરીકે જુદે ઉપદે
જ્યારે ભગવાન મહાવીરે પંચયામિક ધર્મનો ઉપદેશ કર્યો ત્યારે પાર્શ્વનાથની પરંપરાના કેટલાક શ્રમણોએ એમાં વિરેધ બતાવ્યો, અને પાર્શ્વનાથની પરંપરાના શ્રમણોમાં આ વિશ્ય ખૂબ ચર્ચા પણ ખરે. આ હકીકતનું વર્ણન ઉત્તરાધ્યયનસૂત્રના કેશિગેમીય નામના તેવીસમાં અધ્યયનમાં સવિસ્તર આપેલું છે. તે આ પ્રમાણે છે :
પાર્શ્વનાથના શિષ્ય કેશિકુમાર કુમારશ્રમણ (બાળબ્રહ્મચારી), મહાયશસ્વી, વિદ્યા અને ચારિત્રના પારગામી, અવધિજ્ઞાની અને શિષ્યસંધના આચાર્ય હતા. તે ફરતા ફરતા સાવથી નગરીમાં પધાર્યા અને ત્યાં એવા જ પ્રતાપી, દ્વાદશાંગના જાણનારા, વિદ્યા અને ચારિત્રસંપન્ન તથા અનેક શિષ્યના આચાર્ય શ્રમણ ગૌતમ, જે ભગવાન મહાવીરના મુખ્ય પટ્ટધર હતા તે પણ આવ્યા. પાર્શ્વનાથના શ્રમણોએ વિચાર્યું કે પાર્શ્વનાથ અને મહાવીરને ઉદેશ એક
11. “નામા તિરિન ટ્રિયા ”
(જળાતિવાd:, શ્રાવાવ, વરિચ સંતાનમૈથુનો પરિઘટ્ટ gવત્તમંત ત્રાજૂ-ટી )
–આચારગ પ્રથમ શ્રુતસ્કંધ અધ્યયન ૮, ઉદ્દેશક ૧ આ ઉલ્લેખમાં ત્રણ યાને (વન) નિર્દેશ છે.