Jain Dharm Prakash 1920 Pustak 036 Ank 03

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 5

શ્રીમદ્દ દેવચંદ્રજી કૃત રત્નસાર પ્રશ્નોત્તર.
પ્ર – કેને કહીએ?
ઉ–જેના વડે આત્માના કેવળ જ્ઞાન-દર્શન ઢંકાય, તેવી દશા-સ્થિતિમાં રહેલા હોય તેમને કેવળજ્ઞાન સિવાય બાકીનાં ચાર જ્ઞાન પ્રગટ્યાં હોય તો પણ છસ્થ જ કહેવાય.
પ્ર–મુનિને અપ્રમત્ત દશાએ અનંતગુણ વિશુદ્ધિ કહી છે તે શી રીતે ?
ઉ–અપ્રમત્ત દશાએ આત્માને તીવ્ર ઉપયોગ થતાં એકાગ્ર ધ્યાનડે આત્મપ્રદેશ ઉપર રહેલી અનંતી કર્મવર્ગણની નિર્જરા થતાં આત્માની અનંતગુણ વિશુદ્ધિ સમયે સમયે થાય છે.
પ્ર–સિદ્ધિની અપુસમાણ કે સમાણ ગતિ શી રીતે જાણવી?
ઉ–સમણિના સર્વ આકાશપ્રદેશને ફરસે તેથી કુસમાણ ગતિ અને તે સિવાયના વિષમશ્રેણીના આકાશપ્રદેશને ન ફરેસે તેથી અકુમાણ ગતિ જાણવી. વળી એક સમયથી બીજા સમયના અંતરને ન ફરસે તેથી પણ અફસમાણ ગતિ જાણવી.
પ્ર—ત્રણ પ્રકારના પગલે દ્રષ્ટાન્તથી સમજાવશો?
ઉ–વિશ્રા પુદગલ તે સ્વભાવે જ કોઈ નિમિત્ત પામીને વાદળાંની પેરે ઇદ્રધનુયાદિક આકાર-પરિણામને પામે. પ્રાગસાતે જીવના વ્યાપાર-ઉદ્યમે ઘટ પટ ભવનાદિકરૂપે નીપજે અને મિશ્રા તે કંઈક સહજ સ્વભાવે અને કંઈક ઉમે વાજિત્ર નાદાદિકની પેરે જાણી લેવા.
પ્ર-–શ્રી તીર્થકરના જમાદિક કલ્યાણક વખતે સાતે નરકે કેવું કેટલું અજ. વાળું થાય?
ઉ–પહેલી નરકે સૂર્ય સમાન ઉદ્યોત, બીજી નરકે વાદળે ઢાંકેલા સૂર્ય સમાન, ત્રીજી નરકે પુનમના ચંદ્ર સમાન, ચોથી નરકે વાદળે ઢાંકેલા ચંદ્ર સમાન, પાંચમી નરકે ગ્રહોના ઉત સમાન, છઠ્ઠી નરકે નક્ષત્રના ઉોત સમાન અને સાતમી નરકે તારાના ઉદ્યત સમાન જાણવું. *
પ્ર-છ પ્રકારના પુગલનું સ્વરૂપ કહેશે ?
ઉ૦-બદર બાદ તે ખડી માટી કે પાષાણુ, જેના ખંડ ખંડ જૂદા જૂદા થઈ શકે. બાદર તે તેલ મધ પ્રમુખ જે ભેળા છતાં સાથે લાગ્યાં રહે. બાદર સૂક્ષ્મ તે શરીરની છાયા, ધુમાડો પ્રમુખ, જે નજરે દેખાવા છતાં હાથવતી ગ્રડાતાં નથી, સૂમ બાદર તે ગંધ રસ રપ શબ્દાદિકના પુદ્ગલે જે નજરે દેખાતા નથી, પરંતુ સ્પર્શાદિક લક્ષણો જણાય છે. સૂકમ તે અષ્ટ કર્મની વર્ગણાના પુદ્ગલો, જે ચઉફશી હોવાથી નજરે દેખી શકાતા જ નથી અને સૂફમ સૂકમ તે છુટા પર માણુ બે સ્પર્શવાળા અત્યંત સૂક્ષ્મ જાણવી.