________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૧ મારા.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પર વિચાર કરીએ છીએ, ચલનમાં બાહ્ય મંજરે સરખા ચલત હાય છતાં અંદરથી ભેદ કેમ હાઈ શકે ? અને દૃષ્ટિવાન એકજ હાય પછી એમાં માહ્ય અને આંતરને અ ંગે તફાવત હોવા કેમ સરંભવે ?’
પંથી આપ વિશિષ્ટ જ્ઞાતા હાઇ આવા સવાલ કેમ કરી છે ? બાહ્યષ્ટિ અને અંતરાત્માનું સામ્રાજ્ય એ તદ્નન જૂદીજ આમત છે. આંતરરાજ્યમાં પાંચ ઇન્દ્રિયે, ક્રોધ, માન, માયા, લેબ, અનેક પ્રકાર ની લાગણીએ, ઇચ્છા, અભિલાષા આ, પત્તો, લેલુપતા, રસિકતા વિગેરે હૃદયના ભાવા પ્રાણીને તદ્નન સંસાર સન્મુખ બેથી ય છે, એનું ચિત્ત અને તબ હૃદેજ માગે લઈ જાય છે, માર્ચ મજરે ક્રિયા કરતા હોય તેનાથી તને જૂદા જ વિચારો મનમાં ગેળાના હાય એ તે આપણને દરરોજનો અનુભવ છે. આથી ખાદ્ય ષ્ટિ અને આંતર દૃષ્ટિ વધે તે ઘણું! તફાવત છે. સુજ્ઞ પુરૂષ! ખાહ્ય ક્રિયા કે આચાર ોઇને રાજી થાય છે, એની અવગણના કરતા નથી, પણ એના ઉપર કૈા પ્રકારનેા મદાર બાંધતા નથી કે તેાલ કરતા નથી. આંતર દૃષ્ટિના માર્ગો તદ્રુન દાજ છે.’
મુમુક્ષુ-~ પણ ભાઇ ! આંતર અને બાહ્ય એક બીજાથી ઉલટા જ હોય એવે કાંઇ નિર્ણાય છે ? ’
૫થી નહિ જ. કોઇ વાર આહ્ય અને આંતરની એકતા પણ હેાય છે, પણ સદા હાવી જ જોઇએ એવા નિયમ નથી, ખાદ્ય નજરથી સાઈ જવા જેવુ નથી એટલુ જ મારૂ કહેવુ છે. ’
મુમુક્ષુ ~‘ ત્યારે ચલનેમાં પશુ એજ વાત આવશે. બાહ્ય નજરે ચલન થતુ દેખાય તે ખરેખર હાર્યાર્દક છે એમ કહેવાય નહિ. એ સાધ્યને અનુલક્ષીને હાય પણ ખરૂ' અને ન પણું હાય. ત્યારે તે એમ હાય પછી અન્યની પરીક્ષા આપશે કેવી રીતે કરી શકીએ ? ’
પરંથી- તમારૂ કહેવુ' સાચુ છે. ચલન હાર્દિક હાય તેજ વિચારવા ચેગ્ય કહેવાય. ઉપર ઉપખંના સ્થળ અથવા સાધ્ય વગરનાં અથવા પાલિક પિપાસાથી કે સાંસારિક અપેક્ષાથી અથવા માનની ઇચ્છાથી કે નાયાના કાંસાથી થયેલા ચલના નકામા છે, એટલુ જ નુિ પણ એ ધાર્મિક મળતાને અંગે હાથ તે કેટલીક વાર ઉંડી સમજ વગરના પ્રાણીને વિના કારણુ ધર્મીષ્ટ મનાવવાને દાવા કરાવનારા છે, સાંસાર વધારનારા છે અને પરિણામે અત્યંત નુકશાન કરનારા છે. અન્યની પરીક્ષામાં મુશ્કેલી કહી તે ખરી છે, પશુ તે સબંધી એક વાત વિચારવાની છે. અન્યની પરીક્ષા કરવાની આપણને જરૂર શુ ? આપણું અધિકાર કયે ? આપણે આપણી પાતાની પરીક્ષા કરીએ તે બસ છે અને તેને માટે જુદાં
For Private And Personal Use Only
