________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આધુનિક જેને કળવિહીન ધાર્મિક જીવન. ચિત્રવિચિત્ર કલ્પનાવાળી તેની છબીઓ ન રાય? મહાવીર તેમજ અન્ય મહાપુરૂષેનાં જીવનમાં એવાં અદ્ર પ્રસંગ છે કે જે તેનાં પુર આલેખનો પ્રગટે તે કળાસાહિત્યમાં જબરી પૂરવા શાય અને આખું વિશ્વ પણ જૈન ધર્મના રહસ્યને બહુ સહેલાઈથી પામી શકે. સાવર અને શાળાને પ્રસંગ, ચન્દનબાળાનો સમાગમ, અંકોશીયાનો ઉપદ્રવ ગત નો મ પ. શિક પરિ. ચય, કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્તિ, ભગવાનનું નિર્વાણ, સામીને નિવે-આવા અનેક પ્રસંગો ચિતરાય તે તે જગતને કેટલા લોક બની શકે? વાન ભદેવના ચરિત્રમાં પણ ક્યાં ઓછા પ્રસંગ છે? વર્તમાન મિતડાનું પ્રર્તન, ભરત અને બાહુબળનું યુદ્ધ, ભગવાન ભદેવના હાથે બ્રાહ્મી અને સુરીને વિદ્યાપદાન, ભરત ચક્રવર્તીને અરીસા ભુવનમાં કેવળજ્ઞાન, બાહુબળનું અકરમચન, મરૂદેવી માતાને ભગવાનને છેલ્લે સમાગમ–આ બધાં પ્રસંગેને કસ્તક પાનામાં રાખી મૂકવા કરતાં ચિત્રો દ્વારા જગની નજર સન્મુખ લાવવા જોઈએ. જેન કયા સાહિત્યમાં પણ ચિત્રને માટે પુષ્કળ સાહિત્ય ભરેલું છે. રણલિભદ્ર અને વેશ્યાને પ્રસંગ, શાલિભદ્ર અને ઘન્નાનું ચરિત્ર. શ્રીપાળની રામાયશ જેવી મોટી જીવન કથા, ચંદરાજાની રસપૂર્ણ વાર્તા. જેમાં ઇતિહાસમાં પણ હેમચન્દ્રાચાર્ય અને કુમારપાળ, હીરવિજયસૂરિ અને અકબર બાદશાહ, શિલગુણસરિ અને વનરાજ ચાવડે, અને તદુપરાત વલ્લભીપુર અને મથુરામાં મળેલી આગમ ઉદ્ધાર અર્થે આચાર્યોની સભા, આનંદઘનજી અને વિજયજી ઉપાધ્યાયને સભામ-આવા અનેક વિરમરણીય બનાવે હજુ સુધી કે ચિત્રકારની લેખિની વચ્ચે નથી ને ખરેખર આશ્ચર્ય પમાડે તેવું ગણાય.
ધાર્મિક ચિત્રો પ્રગટ કરાવવામાં કેટલાક રાશનના મય રાખે છે. એક પક્ષે આ ભય કેટલેક અંશે ખોટો છે અને અન્ય પક્ષે આશાતનાના આપણા ખ્યાલમાં કેટલાક ફેરફાર કરવાની જરૂર છે. આશાતનો બહુ સંકુચિન ખ્યાલ આપણે લઈએ તે અત્યારે જે મોટા પ્રમાણમાં જે હર પ્રગટ થાય છે તે પણ થઈ નજ શકે. શું જૈન પુસ્તકનાં પાનાંઓ પગતળે કચરા નહિ હોય? શું જેને માસિકના કાગળો પસ્તીમાં વપરાતા નલ્ડિ હેય? આમ છતાં પણ પુસ્તક પ્રકા શન આદરણીય છે, કારણ કે અત્યારના કાળમાં તે વિના ધર્મસંરક્ષણ અસંભવિત છે. જે અત્યારે જગત આગળ પિતાની વાત જુદા જુદા આકારમ વારંવાર ધરશે તેની જ વાત સંભળાશે. આશાતનાની ઝીણવટમાં ઉતરતાં લાલાભની તુલના કરવી જોઈએ. જયાં ધર્મ સંબંધી લાવા વધારે હોય ત્યાં અશાતના ખ્યાલગણપદને પામે છે. કેટલાકને કૃષ્ણ ગોપીનાં હાજનક અને શિલ્સ ચિત્ર જોઈને ભય રહે કે આપણા મહાપુરૂષોની પણ ચિત્રકારે હવે આ દશા કેમ ન થાય !
For Private And Personal Use Only
