Jain Dharm Prakash 1920 Pustak 036 Ank 03

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 4

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
ખ્યાત ગુણાધિક, તે કરતાં કૃષ્ણ લેશ્યાવંત અધિક, તે કરતાં નીલ લેશ્યાવંત અધિક, તે કરતાં કાતિ વેશ્યાવંત અધિક, અને તે કરતાં તે જેલેસ્યાવંત તિવી દે અસંખ્યાત ગુણ જાણવા. (આ વાત ભાવલેસ્યા આથી કહેલી સંભવે છે).
પ્ર--પકમી આયુર્વત જીવ અકાળે મુઓ એમ કહેવાય ?
ઉ–-વેદના, કપાયાદિક તથા પ્રકારના ઉપકમવડે ઉપઘાત લાગવાથી સર્વ આયુકર્મનાં દીયાં પ્રદેશ ભેગવી લઈ ધાડા જ વખનાં પૂરાં કરી દીધાં હોય તેટલાં જ કર્યદળ વિપાકોદયે ભેળવતાં વધારે વખત લાગે પણ પ્રોદયે તે બધાં દળ અ૫ કાળમાં ભેળવી લીધી હોય તે તે અપેક્ષાએ અકાળ મરણ કર્યું લેખી શકાય.
પ્ર--મનુષ્યમાં કઈ સેળ સંજ્ઞા કહી છે?
ઉ--આહાર, વાય, મૈથુન, પરિગ્રહ, ધ, માન, માયા, લોભ, ઓઘ અને લોકસંજ્ઞા. તે ઉપરાંત સુખ, દુ:ખ, મેહ, વિનિગિરા (જુગુપ્સા), શોક તથા ધર્મસંજ્ઞા એ બધી મળી સળ સંજ્ઞા જાણવી.
પ્ર.--અઢાર દ્રવ્યદિશા અને ભાવદિશા કઈ કઈ?
ઉ–- ચાર દિશિ તથા ચાર વિશિ અને તેનાં આઠ આંતરા તથા ઉર્વ દિશા અને અદિશા એવં ૧૮ વ્યદિશા જાણવી. શ્રી આચારાંગ સૂત્ર મધ્યે પૃથ્વીકાય, અકાય, તેઉકાય અને વાયુકાય એ ચાર અ બીજ, મૂળ બીજ, પર્વ બેજ અને સ્કંધ બીજ એ ચાર વનસ્પતિના ભેદ, બેરિય, તિઈદ્રિય, ચઉઈન્દ્રિય અને પંચ ઈન્દ્રિય એ ચાર તથા સંપૂમિ મનુષ, કર્મભૂમિજ, અકર્મભૂમિ તથા અંતદ્વીપજ મનુષ્ય તેમજ અને નારકી એ બધા મળી ૧૮ જીવભેદ ભાવદિશા રૂપ કહેલા છે.
પ્રવે--નીલી-ગળી માં રંગેલા વસ્ત્રમાં કેટલા વખતે જીવ ઉપજે?
ઉ૦--તેવા રંગેલા વસ્ત્રમાં મનુષ્ય (પગીનાને) સ સ થતાં તત્કાળ કુંથુ આ પ્રખ ત્રસ જી ઉત્પન્ન થાય છે તેમ તનસંચય ગ્રંથમાં કહેલું છે.
પ્ર---લબ્ધિ પર્યાપ્ત અને કરણપર્યાપ્તનું રૂપ કહેશો ?
ઉ--જે સ્વયેગ્ય સઘળી પતિ પૂરી કરીને જ મરે તે પહેલાં ન મરે તે લવિશ્વ પર્યાપ્ત અને જેમ શરીર ઈન્દ્રિમાદિક (પત) નીપજવી લીધી છે તે કરણ પર્યાપ્ત સમજવા. તે ન નીપજાવી હોય ત્યાં પુધી અકયુપર્યાપ્ત અથવા કરણ અપર્યાપ્ત અને આરતી પર્યાપ્ત પૂરી કર્યા વગર જ મરે તે લધ અપર્યાપ્ત, તે તે પુદ્ગલ પરિણમન હતુરૂપ શાક્તિવિશેષ તે પર્યાપ્તિ જાણવી..
પ્ર–પયાપ્તિ અને પ્રાણમાં શો તફાવત છે? ૬૦–પયક્તિ ઉપજતી વેળા હોય અને પ્રાણ જીવિતપર્ય હોય.