________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૬
જૈનધમ પ્રકાશ.
તળપર એવા પણ એકે દેશ નથી કે જે હાલના અથવા ઘેલાં પંદર શતકના ભારત વર્ષની માફક તદ્દન કચડાઈ ગયેલા અને પોષત્વના એકે એક અશ ગુમાવી બેઠેલા હાય. કેટલાક લેાકા કહેશે કે ભારત વર્ષની આ સ્થિતિ અહિંસાવાદનુ પરિ શુામ નથી, પણ બીજા સદ્ગુણૢાને તિલાંજલિ આપવાનું પિરણામ છે. પણ હું તે આગ્રહ પૂર્વક માનુ છુ કે ગોરવ, મનુષ્યત્વ અને સદ્ગુણના માર્ગને વિસારે પાડી અધ:પતન આણુનાર જે જે કારણેા છે, તેમાંનુ એક અહિંસાવાદના ઉચ્ચ સત્યની વિકૃતિ પણ છે. અત્યંત ખેદ તેા એથીજ થાય છે કે જે લેાકેા આ સિદ્ધાંતને સંપૂર્ણ શ્રદ્ધાથી વળગી રહે છે, તેએ પાતાનાજ વર્તનથી બતાવી આપે છે કે આ સત્યના વિપરીત વ્યવહાર મનુષ્યને દાંભિક, નિર્માલ્ય અને ક્રૂર જીવનને માર્ગે દોરી જાય છે. મારા જન્મ જૈન કુટુંબમાં થયેા હતેા. મારા દાદાને અહિંસામાં અત્યંત શ્રદ્ધા હતી. એટલે સુધી કે સર્પને મારવા કરતાં તેનાથી મૃત્યુ પામવાનુ તે વધારે પસંદ કરે. તે એક જ તુને પણ ઈબ્ન કરતા નહિ, ધાર્મિક ક્રિયાઓમાં કલાકના કલાક ગાળતા, દેખીતી રીતે તે એક સદ્ગુણી નર હતા. અને કામમાં માતબર માણુસ ગણુાતા. સાને તેમના પ્રતિ માન ઉત્પન્ન થતુ. તેમના એક ભાઇ સાધુ થયા હતા અને પેાતાના પથમાં એક પ્રતિષ્ઠાશાળી ગુરૂ હતા. મારા જીવનમાં ધે વ્હેયેલા ઉચ્ચ સાધુએમાંના એક તે હતા. તે પાતાના સિદ્ધાંતને જીવનભર જાળવી રહ્યા હતા અને દેવુદમન તથા વિકારને અંકુશમાં રાખવા સબંધી નિપુણતા મેળવવામાં સફળ નિવડ્યા હતા. પણ નૈતિક ધેારણના ઉચ્ચ કાનુનાને અનુસરીને જોઇએ તા તેઆનુ જીવન શુષ્ક અને અસ્વાભાવિક હતું. હું તેમને ચાહતા અને માન આપતા પણ તેમના મત સ્વીકારી શકયા નહિ, તેમજ તેમણે પણ મને પેાતાના મત સ્વીકારાવવાની કાળજી કરી નહી, પણ તેના ભાઈ-મારા દાદા, નુઢ્ઢીજ પ્રકૃતિના પુરૂષ હતા. તે અહિંસા ધર્મવિકૃત અહિં સાધમ –પાળતા, તે મત ગમે તેવા સંયોગામાં કોઇના પ્રાણ હરવાની મનાઇ કરે છે છતાં તે પેાતેજ, પાતાના ધંધાને અનુસરતી વખતે જે જે પ્રપચ ખેલવા પડતા તે સર્વ પ્રપંચને વ્યાજબી ગણતા એટલુંજ નહિ, પણ સર્વોત્તમ માનતા, પેાતાના ધંધાના વ્યવહાર શાસ્ત્રાનુસાર એ સ પ્રપંચ તેમને મન છુટ આપી શકાય તેવા લાગતા હતા. જી, પક્ષીએ, અને એવા બીજા પ્રાણીએ મૃત્યુના મુખમાં આવી પડતા હોય તે તેને બચાવવામાં હજારે રૂપીઆ ખરચી નાંખે, પણ સગીર કે વિધવા સાથે લેવડ દેવડ કરતાં તેમના છેલ્લા કેળી પણ ઝટાવી લે એવા એ મતને માનનારાં ઘણાં મનુષ્યે મે જેમાં વહ્યાં છે. હું કોઇ રીતે એમ કહેવા નથી માગતા કે ભારત વર્ષમાં અન્ય હિંદુ કામ કરતાં જેને વધારે અનીતિમાન છે; થવા એમ પણ નથી કહેતા કે અહિંસા મનુષ્યને એવી અનીતિ તરફ દોરી
For Private And Personal Use Only
